زندان های سری، شكنجه های مظنونان به اقدامات تروریستی و رابطه سی آی ای در این اقدامات موضوعاتی هستند كه همچنان در محافل خبری مطرح می شود.

برخی كارشناسان معتقدند بهانه مشاركت كشورهایی در اروپا (بلوك شرق سابق) در ایجاد زندان های سری برای آمریكا در كشورهایشان عضویت در جهان آزاد است؛ ولی اظهاراتی كه در ادامه می آید گویای واقعیت تلخ در صحنه بین الملل است كه شاید یادآور قانون جنگل نظام بین الملل باشد.

خالد شیخ محمد ، تنها یكی از صدها نفری است كه به اتهام طراحی حمله ۱۱ سپتامبر به دست سازمان جاسوسی آمریكا در پاكستان دستگیر و مجبور به اعتراف شد و متعاقب آن دیك چنی ـ معاون پیشین رئیس جمهور آمریكا گفت: ما فكر كردیم عاقلانه نیست اجازه بدهیم تروریست ها هر وقت دلشان خواست به سوالات ما پاسخ بدهند.

توماس همربرگ، كمیسیونر شورای اروپا در این رابطه می گوید:

این افراد در معرض شكنجه های بسیار شدید قرار گرفتند تا آنجا كه ما می دانیم شكنجه غرق مصنوعی از این جمله بوده است.

مارس ۲۰۰۳ یك هواپیما از افغانستان به پایگاه شیمانی، منطقه روستایی در شمال شرق لهستان به زمین نشست.

ماریولا پرژولوكا، مدیر تسهیلات فرودگاه شیمانی از ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۵ در این باره گفت: آن پروازها عجیب وغریب نبود. از ما خواستند كمترین هواپیمای ممكن در فرودگاه باشد و هیچ گاه ماموریتی گمركی برای بازدید این پروازها نبود.

گزارش های پروازی نشان می دهد پروازهای متعدد وابسته به سیا، آن زمان كابل را به مقصد بوداپست ترك كرد، اما مقصد واقعی آنها شیمانی بود.

ماریولا پرژولوكا می گوید: مدیر وقت فرودگاه كه بسیار نگران بود از من خواست به آن هواپیما اجازه فرود بدهیم. دنیل سنفورد، خبرنگار بی بی سی می گوید: این پایگاه دور افتاده در لهستان، جایی است كه سیا توانست در محرمانه ترین شرایط، عملیات های خود را انجام بدهد. زندانیان از اینجا به پایگاهی در منطقه ای به نام استاریك اكوتی ـ كه در مدارك سیا با نام رمز كوت شناخته می شود ـ منتقل شدند كه هنوز هم منطقه حساسی است.

خبرنگار بی بی سی اضافه می كند: و اینجا (پایگاه شیمانی) مقصد نهایی است كه سیا با روش های بازجویی خودش، یعنی كوبیدن سر به دیوار و غرق مصنوعی كه مشابه غرق شدن طبیعی است از زندانیان اعتراف می گرفت.

جولیا هال، عضو عفو بین الملل می گوید: این شكنجه های جسمی و روحی به فرد القا می كند كه در حال مردن است.

آدام بودنار، عضو بنیاد حقوق بشر هلسینكی می گوید: این یكی از صحنه های مهم دموكراسی مدرن است.دیك چنی در ماه می ۲۰۰۹ گفت: وظیفه نیروهای آمریكایی، اجرای تشریفات و مراحل قانونی نبود بلكه ماموریت داشتند اطلاعات را استخراج كنند.

حتی گزارش بشدت سانسور شده سال ۲۰۰۹ دولت آمریكا تایید كرده است خالد شیخ محمد در سال ۲۰۰۳ بیش از ۱۸۳ بار در معرض شكنجه غرق مصنوعی قرار گرفت. ماموران سیا به خالد شیخ محمد گفته بودند فرزندانش را خواهند كشت.

دیك مارتی، عضو شورای اروپا می گوید: اگر بخواهم به روش قضایی و به عنوان قاضی سخن بگویم باید بگویم بله، محمد در لهستان بود و شكنجه شد.

ابوزبیده، یكی دیگر از زندانیان شیمانی بوده است كه به پایگاه مخفی سیا در تایلند و سپس از طریق دبی به شیمانی در لهستان منتقل شد. این نخستین پرواز ثبت شده سیا و آغاز برنامه های مخفی اروپا بود.

جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور پیشین آمریكا در این باره گفته بود: او زمان زیادی برای دسیسه و برنامه ریزی صرف می كرد، اما دیگر قادر به انجام چنین كاری نیست.

دیك مارتی از اعضای شورای اروپا معتقد است: مشكل سیا این است كه خشونت در چنین سیستمی بسیار زیاد است و این یعنی شكست كامل سیستم.

جولیا هال می گوید: باید بدانیم این قربانیان چه كسانی هستند و برای چه زندانی شده اند. ماموران بازجویی چطور از آنها بازجویی كرده اند و چه نوعی از شكنجه و بازجویی در مورد آنها به كار گرفته شده است.

روبرت مجسكی، معاون دادستان لهستان می گوید: تایید می كنم دادستانی در حال بررسی موضوع وجود بازداشتگاه هایی در خاك لهستان است.

اما این زندان های سری و مخوف فقط مشكل لهستان نیست. لیتوانی، دیگر كشور اروپایی نیز محل این زندان ها بوده است.

رولانداس پاكساس، رئیس جمهور لیتوانی در سال های ۲۰۰۴ـ ۲۰۰۳ گفت: تابستان سال ۲۰۰۳ رئیس امنیتی نزد من آمد تا برای جای دادن زندانیان سیا در خاك این كشور به طور مخفی از من كسب اجازه كند.

اما رئیس جمهور پاكستان، از این مساله سرباز زد. سپس به اتهام فساد از پست خود بركنار شد. وی اعلام كرد كه بهای «نه» گفتن به سیا را پرداخت كرده است.

سال بعد گروهی از آمریكایی ها كار خود را در جایی كه قبلا اصطبل اسب ها در منطقه ای خارج از پایتخت لیتوانی بود، آغاز كردند.

جوناس، یك روستایی ساكن در نزدیكی این اصطبل می گوید: ناگهان این اصطبل ها بسته شد و هرچه را در آن بود، بیرون ریختند و این گونه زندان عظیم و البته سری دیگری در لیتوانی ساخته شد.

هنریكاس میكویسیوس، از موسسه نظارت بر حقوق بشر لیتوانی می گوید: ما برای آزادی، دموكراسی، قانون و حفظ حقوق بشر مبارزه كردیم و بهای بسیار گرانی هم پرداختیم؛ اما به همین ارزانی با این كار همه را فروختیم و سپس زندانیان به گوانتانامو منتقل شدند.

دیك چنی در دفاع از این شكنجه ها گفت: این بازجویی ها باعث نجات جان هزاران نفر شد.

اما جولیا هال می گوید: هیچ راهی برای اعتماد به حرف های چنی وجود ندارد.

سرانجام بدون این كه این كشورها و البته سازمان سیا به علت این گونه بازجویی های خلاف قوانین حقوق بشر سازمان ملل متحد به پای میز محاكمه كشیده شوند، این قربانیان به گوانتانامو منتقل شدند و اوباما كه با شعار تغییر به قدرت رسید، وعده داد زندان گوانتانامو را ببندد و به چنین بازجویی هایی پایان دهد، ولی هرگز موفق به این كار نشد.