«منوچهر متكي»، وزير امور خارجه ايران، چندی پیش اعلام كرد اواخر اكتبر
يا اوايل نوامبر تاريخ مناسبي براي گفت‌وگو‌هاي نمايندگان ايران و 1+5 است
که مقامات آمريکا و اتحاديه اروپايي واکنش‌هاي متفاوتي به اين موضوع نشان
دادند.
نشریه آمریکایی «فارن پالیسی» با طرح موضوع بالا در
مقاله ای نوشت: گزارش ها حاکی از آن است که «فیليپ کراولي»، سخنگوی وزارت
امور خارجه آمریکا، در واکنش به سخنان وزير خارجه ايران که از آمادگي اين
کشور براي شرکت در گفتگو‌هاي هسته‌‌اي خبر داده بود، گفت: «تهران براي
مذاکرات تاريخ مشخص کند.»
در ادامه این مقاله آمده است، وزیر
امور خارجه ایران در روزهای اخیر و در راستای کسب حمایت های بیشتر جامعه
بین المللی از مذاکره ایران با آمریکا و سایر اعضای برجسته شورای امنیت
سازمان ملل در خصوص برنامه هسته ای کشورش به دیدار با مقامات بلندپایه
مبادرت ورزیده است. اما تمایل «متکی» و سایر مقامات ایرانی در تهران به
انجام مذاکره، آن چیزی نیست که اروپایی ها و آمریکا به دنبال آن هستند و
تنها به دست آوردن حمایت ها از بیانیه تهران ـ توافقنامه ای که در ماه می
میان ایران، برزیل و ترکیه در خصوص تبادل اورانیوم غنی شده به امضا رسید ـ
است. توافقنامه ای که از سوی آمریکا، انگلیس و فرانسه نمایشی از سوی ایران
برای فرار از تحریم هایی خوانده شد که پس از آن از سوی سازمان ملل،
اتحادیه اروپا وکنگره آمریکا مورد تصویب قرار گرفت و متعاقبا نیز واکنش
خصمانه این کشور را به دنبال داشت.
اما در این شرایط که «متکی» به طور مستقیم این مساله را بار دیگر مطرح
ساخته است، دولت اوباما نیز باید از این فرصت استفاده کند. به بیان دیگر
پیش از هر گونه اقدام نظامی علیه ایران و پیش از دستیابی این کشور به
فناوری ساخت سلاح هسته ای، مذاکره با ایران در این رابطه منطقی ترین گزینه
خواهد بود و می تواند مسیر اعتمادسازی را هموار سازد.
«فارن پالیسی» اضافه می کند، البته ترک ها نیز بر این مساله پافشاری می
کنند. هفته گذشته هیاتی از نمایندگان ترکیه به واشینگتن سفر کردند تا در
خصوص روابط آنکارا و ایران، اسراییل و مسایلی دیگر با دولت اوباما به بحث
و تبادل نظر پردازند. در این سفر، ترکیه، آمریکا را به آغاز سریع مذاکرات
با ایران در ارتباط با بیانیه مزبور ترغیب کرد. پیش از این نیز هیات دیگری
از مقامات ترک در سفر به واشینگتن حامل پیامی مشابه بود. این در حالی است
که اعضای کنگره به این مساله واکنش چندان مثبتی نشان ندادند.
به باور مقامات ترک آمریکا باید پیشنهاد ایران مبنی بر قرار گرفتن
بیانیه تهران در چهارچوب هر گونه مذاکره با 1+5 را بپذیرد زیرا اگرچه
آمریکا خواهان مذاکره درباره برنامه هسته ای ایران است اما در میان مقامات
بلندپایه سیاسی ایران از این مساله هیچ گونه حماتی نمی شود. چنانکه رهبر
ایران نیز بیانیه تهران را نخستین گام جمهوری اسلامی برای نشان دادن حسن
نیت خود به دولت های غربی عنوان کرد.
اما دامنه تلاش های تازه ایران برای احیای این توافقنامه از واشینگتن
به تهران و پس از آن گسترش یافت که رامین مهمان پرست، سخنگوی وزارت خارجه
ایران بار دیگر بر موضع ایران در آمادگی مذاکره با گروه وین تاکید کرد.
به نوشته «فارن پالیسی»، مقامات ترک به کرات اعلام کرده اند که خواهان
تسریع بخشیدن به مذاکره میان ایران و گروه 1+5 هستند و تا به این لحظه نیز
مذاکره کننده گان ترکیه نشان داده اند که سیاست های داخلی حکومت ایران را
به مراتب بهتر از همتایان اروپایی و آمریکایی خود درک می کنند و دیدارهای
پیاپی مقامات وزارت خارجه ترکیه با تهران بسیار سازنده بوده است.
ترک ها معتقدند آغاز مذاکرات با پرداختن به موضوع تبادل سوخت به مصالحه
پیرامون مسایلی که مورد نگرانی غرب است منتهی خواهد شد و از آنجایی که
گزینه دیگری برای آغاز مذاکره با ایران وجود ندارد، آمریکا باید به توصیه
های ترکیه گوش فرادهد. به واقع در این مقطع مذاکره با ایران در این خصوص
که کشورهای غربی نمی توانند به طور موثر با ایرانی ها مذاکره کنند ضرورتی
ندارد، اما گفت و گوی 1+5 با ایران و با ترکیه به عنوان یک داور می تواند
راهی برای برون رفت از بحران فعلی باشد.