سینمای کودک با وجود همه افتخارهایی که برای سینمای ایران
آفریده چند سالی است به گوشهای رها شده و گاه به بهانه برگزاری جشنواره فیلم کودک
و نوجوان و گاه با همت دغدغهمندهای این عرصه یادی از آن زنده میشود؛ هرچند این
روزها دیگر سینمای کودک نه عباس کیارستمی دارد نه امیر نادری و نه مرضیه برومند.
آشفتگی فضای سینمای کودک از وضعیت نابهسامان تولیدات این عرصه
و به نمایش درنیامدن فیلمهایی که با این موضوع ساخته میشوند به وضوح قابل مشاهده
است. به نمایش درنیامدن معدود فیلمهایی که در این سالها با موضوع کودک و نوجوان
ساخته شدهاند به خوبی نشان میدهد سینمای کودک از میان دغدغههای مدیران سینمایی
خارج شده و هر از گاهی دلسوزی در این عرصه با تلاش بسیار و گذر از سنگلاخها فرصت
اکران برای اثری به وجود میآورد، آن هم محدود و کوتاه مدت.
در حالی بیست و چهارمین جشنواره فیلم کودک و نوجوان جمعه شب
۱۶ مهر ماه کار خود را آغاز کرد که همه فعالان سینمای کودک آگاهند این سینما دوران
بحران را سپری میکند.
● محمد رجبی: سینمای کودک فیلم باورپذیر می خواهد
مدیرعامل اسبق بنیاد سینمایی فارابی باورپذیری آن را مهمترین
ویژگی فیلمهای کودکان برای برقراری ارتباط با مخاطبان دانست.
دکترمحمد رجبی مدیرعامل اسبق بنیاد سینمایی فارابی در این زمینه
به خبرآنلاین گفت: «سینمای کودک به فیلم هایی با داستان قوی، کارگردانی و اجرای خوب
نیاز دارد. این ها می تواند مولفه های مناسب برای بخش کودک سینمای ایران باشد.»
او درباره ویژگی های فیلم کودک تصریح کرد: «باورپذیری باید در
زمینه های داستان، کارگردانی و بازی ها دیده شود. بازیگران باید به صورت طبیعی بازی
کنند تا بیننده در درک فضا با مشکل روبرو نشود.»
دکتر رجبی ادامه داد: «به عنوان مثال فیلم «کلید» ابراهیم فروزش
یکی از نمونه های موفق فیلم باورپذیر کودک و نوجوان است. این فیلم علاوه برآنکه در
جشنواره کودک مورد توجه قرار گرفت بعد از نمایش در جشنوارهای خارجی، منتقدی نوشت
این اثر تا لحظات پایانی به صورت نفس گیر جلو می رود. این مسئلهای بود که
تماشاگران ایرانی هم در برخورد با فیلم به درستی متوجه آن می شدند.»
● خسرو معصومی: سینمای کودک مخاطبان زیادی خواهد داشت
کارگردان فیلم سینمایی «رسم عاشقکشی» وضعیت امروز سینمای کودک
را بسیار ناراحت کننده دانست و تاکید کرد اگر اوضاع این سینما بهبود پیدا کند
مخاطبان آن گسترده خواهند بود.
او در مورد سینمای کودک و نوجوان به خبرآنلاین گفت: «سینمای
کودک ایران در صورتی که جان بگیرد و فعالیت چشم گیر داشته باشد قطعاً مخاطبان
بسیاری خواهد داشت. همانطور که در سال های قبل وقتی فیلم «کلاه قرمزی و پسرخاله»
اکران شد با استقبالی گسترده روبرو و عنوان پرفروش ترین فیلم سینمای ایران را به
خود اختصاص داد.»
او ادامه داد: «کودکان به تنهایی تماشاگر فیلم کودک نیستند و
حضور آنها در کنار والدین در سالن سینما موجب افزایش فروش فیلم ها می شود. کودکان
ایرانی در انتظار اکران شدن فیلم هایی تولید کشور خودمان و در فضای فانتزی هستند،
اما رسیدن به این هدف نیازمند آن است که گروهی دغدغه آن را داشته باشد.»
معصومی یادآور شد: «بنیاد سینمایی فارابی می تواند برای حمایت
از تولید فیلم کودک اقدامی جدی داشته باشد. زمانی که «خانه دوست کجاست»، «باشو
غریبه کوچک» و «دونده» ساخته می شد این فیلم ها در ایران و خارج مطرح می شدند و
مورد توجه بودند و کودکان نیز آن ها را دوست داشتند، اما الان باید این سینما باید
به خوبی حمایت شود تا جانی دوباره بگیرد.»
او همچنین اظهار داشت: «اینکه فقط در آستانه جشنواره کودک بحث
سینمای کودک مطرح می شود مشکلی است که باید برطرف شود. سینمای کودک نیاز دارد در
طول سال حیات طبیعی خود را داشته باشد.»
● ابراهیم فروزش: استقبال از سینمای کودک در همدان فوق العاده
است
کارگردان فیلم سینمایی «هامون و دریا» استقبال از سینما و
جشنواره کودک را در استان همدان فوق العاده ارزیابی کرد.
فروزش در گفتوگو با خبرآنلاین، درباره برگزاری سه دوره از
جشنواره در همدان گفت: «یک دوره در جریان برگزاری جشنواره در همدان به عنوان داور
حضور داشتم و دوره ای دیگر دو فیلمم در جشنواره به نمایش درآمد. زمانی که به
سینماهای نمایش دهنده آثار جشنواره رفتم متوجه استقبال گسترده تماشاگران از فیلم ها
شدم.»
او ادامه داد: «با وجود آنکه جشنواره در شهری همانند همدان
برگزار می شد تعداد زیادی از مخاطبان در سالن های نمایش دهنده فیلم ها حضور داشتند
و این اتفاق خوشایندی برای سینمای کودک بود، زیرا زمینه آشنایی افراد حاضر در شهری
غیر از تهران با جشنواره و فیلم کودک به وجود آمد.»
فروزش همچنین نمایش فیلم های بیست و چهارمین دوره جشنواره کودک
را در دیگر شهرهای استان همدان اتفاقی خوشایند ارزیابی کرد و یادآور شد: «برای جلب
رضایت سینماگران فعال در عرصه سینمای کودک، باید در حوزه نمایش فیلم ها دقت بیشتری
صورت بگیرد و آثار با کیفیت مناسب روی پرده بروند.»
این کارگردان گفت: «تعداد فیلم های تولید شده در حوزه سینمای
کودک و نوجوان نشان دهنده مشکلات این سینما است. سینمای کودک در شرایط دشواری به
حیات خود ادامه می دهد، اما خوشبختانه با وجود تعداد کم تولیدات، کیفیت آثار قابل
قبول است و این می تواند نکته ای امیدوارکننده برای ما باشد.»
● مهدی باقربیگی: چرا کودکان ما باید منتظر فیلم «شرک» باشند؟
بازیگر نقش مجید در مجموعه فیلمهای «قصه های مجید» با اشاره به
قابلیت های ادبیات داستانی و سینمای ایران جذب شدن کودکان ایرانی را به فیلمهای
خارجی به عنوان یک آسیب معرفی کرد.
او درباره سینمای کودک به خبرآنلاین، گفت: «ظرفیتهای بالای
ادبیات داستانی ایران کمتر در آثار سینمایی نمود یافته و به همین دلیل کودکان
ایرانی به آثار خارجی گرایش یافتهاند چرا کودکان ما باید منتظر دیدن فیلم هایی چون
«شرک» باشند؟»
او خاطر نشان کرد: «اگر فیلم خوبی در سینمای کودک ساخته شود
حتماً مخاطب خود را خواهد داشت و تماشاگران بسیاری شامل خود کودکان و خانواده
هایشان را راهی سالن سینما می کنند. این نشان می دهد فیلم کودک تا چه حد می تواند
برای سینمای ایران سودآور باشد. به خاطر دارم سال هایی که «قصه های مجید» اکران شد
صف های بسیار طولانی برای تماشای آن تشکیل می شد، اما الان در حسرت صف های طولانی
آن سال ها برای تماشای فیلم ها هستیم.»
باقربیگی در مورد تاثیر جشنواره فیلم کودک و نوجوان بر رونق
سینمای کودک گفت: «جشنواره فیلم کودک می تواند با جوایزی که به برگزیدگان خود
اختصاص می دهد انگیزه ای در میان سینماگران به وجود آورد تا برای ساخت فیلم در این
حوزه سرمایه گذاری کنند. جشنواره کودک می تواند همانند کاتالیزوری عمل کند که
ارتباط میان مخاطب و سینمای کودک را سریعتر کند.»
این بازیگر ادامه داد: «در دوران کودکی ما فیلم های خوبی ساخته
می شد، اما اکنون افسوس می خورم چرا کودکان امکان تماشای کارهایی که آن سال ها
تولید می شد را ندارند و دیگر فیلم هایی با آن کیفیت برای آن ها ساخته نمی شود.
ادبیاتی و فرهنگ ما بسیار غنی است و از سوی دیگر سینماگرانی توانا نیز در این حوزه
فعالیت می کنند که می توانند سینمای کودک را جانی تازه ببخشند.»
● بازماندهها از اکران
نبود شرایط برای نمایش فیلمهای کودک و نوجوان به عنوان یکی از
آسیبهای جدی موجود در این سینما فعالان این عرصه را آزار و اذیت میکند. در سه سال
اخیر که جشنواره کودک در همدان برگزار شده، ۳۱ فیلم کودک در بخش مسابقه به نمایش
درآمده که از این تعداد ۱۸ فیلم به نمایش عمومی درنیامده اند. در جدول اسامی برخی
از این فیلمها و موفقیتهای آنان مورد بررسی قرار گرفته است.