مقدمات استفاده از موبایل نسل سوم با رویکرد مالتی مدیایی که در بیشتر کشورهای پیشرفته دنیا ارائه می شود در ایران در حال شکل گیری است اما به اعتقاد کارشناسان و تحلیلگران این فناوری تنها زمانی می تواند تاثیرات مثبتی برای مردم داشته باشد که از تمامی قابلیتهای این فناوری استفاده شود.

قرار است اپراتور سوم موبایل با پرداختن به تکنولوژی ۳G حدود یک پنجم بازار موبایل کشور را در اختیار بگیرد و از ۱۷ میلیون سیمکارتی که وارد بازار می کند حدود ۱۱ میلیون آن قابلیت انتقال دیتا را داشته باشد.

کارشناسان معتقدند که اپراتور سوم موبایل علاوه بر رعایت کیفیت و مطلوبیت ارائه سرویس تنها زمانی می تواند سهمی در بازار ایران را در شرایط فعلی به دست آورد که از ابتدا سیمکارتهای خود را مبتنی بر فناوری ۳G عرضه کند در غیر این صورت سیمکارتی که تنها قابلیت ارسال و دریافت صوت را داشته باشد آن طور که باید در بازار ۵۴ میلیونی ایران طرفداری نخواهد داشت.

تکنولوژی نسل سوم موبایل می تواند سرویس و خدمات خود را با پهنای باند بسیار بالا عرضه کند و در نتیجه استفاده از موبایل دیگر فقط برای استفاده تلفنی نیست بلکه برای کاربردهای مختلف مانند تجارت الکترونیک، بانکداری الکترونیک، آموزش الکترونیک و سایر خدمات با کیفیت برتر نیز مطرح می شود.

علاوه بر این کارشناسان در گفتگو با مهر الزامات استفاده از این فناوری ارتباطی را در آستانه ورود به بازار ایران مورد بررسی قرار داده اند.

● رشد ۱۰ برابری ۳G ظرف چهارسال گذشته در دنیا

براساس گزارشی که از سوی اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) منتشر شده شبکه های نسل سوم در چهار سال گذشته رشد ۱۰ برابری را تجربه کرده اند و با این توسعه ۱۰ برابری از خط ثابت باند پهن پیشی گرفته اند.

طبق پیش بینی های بعمل آمده از سوی اتحادیه جهانی مخابرات نسل سوم که به کاربران امکان می دهد از طریق تلفن تلویزیون تماشا کرده و به اینترنت پرسرعت دسترسی داشته باشند تا پایان سال ۲۰۱۰ و با شتاب یافتن توسعه آن از مرز ۹۰۰ میلیون اشتراک می گذرد.

بر اساس این بررسی آماری در آغاز سال ۲۰۱۰ ظرفیت نسل سوم موبایل در مقایسه با ۷۳ میلیون مشترک در چهار سال قبل به ۶۶۷ میلیون رسید که این شمار رو به رشد نشان از توان وسیعی دارد که فناوری بی سیم به خود اختصاص داده اند.

در همین مدت شمار مشترکان پهنای باند ثابت نیز از ۲۱۶ میلیون به ۴۷۹ میلیون افزایش یافته اند اما با این وجود بررسی ها نشان می دهد که نسل سوم اکنون ۱۴ درصد از کل اشتراکهای مخابراتی بی سیم را در مقایسه با سه درصد در سال ۲۰۰۶ از آن خود کرده است.

● ترغیب مشترکان به استفاده از ۳G با طرحهای خدماتی ارزان قیمت

کارشناسان معتقدند که بازار باند پهن سیار به سرعت رو به رشد است و افزایش گرایش به ابزارهای اطلاعاتی سیار با قیمت پایین و افزایش کارآیی این ابزارها نشانگر این رشد است.

مجید عباس زاده در گفتگو با مهر با اشاره به هزینه هایی که اپراتورهای موبایل در رقابت با یکدیگر کاهش خواهند داد گفت: طرحهای خدماتی ارزان مهمترین عاملی است که می تواند مشترکان را به سمت استفاده از فناوریهای جدید در شبکه موبایل ترغیب کند.

به همین دلیل به نظر می رسد اپراتور سوم موبایل که قرار است سیمکارتهای نسل سوم را وارد بازار کند باید بر اجرای طرحهای خدماتی ارزان تمرکز بیشتری داشته باشد و ارائه باند پهن برای هر مشترک از دیگر مواردی است که این اپراتور باید به آن توجه کند.

وی با بیان اینکه توانایی اتصال به اینترنت از طریق شبکه های مختلف از مواردی است که موجب جذب مشترک به سیمکارتهای نسل سوم خواهد بود گفت: افزایش کیفیت اتصال اطلاعاتی برای گسترش نقاط تحت پوشش از دیگر موارد است.

مشترکان باند پهن سیار خواستار آن هستند که بتوانند در بیرون از خانه یا دفتر به اینترنت دسترسی داشته باشند و موبایل نسل سوم می تواند مکمل یا جایگزینی برای باند پهن ثابت باشد.

● نسل سوم انحصار نسل دوم شبکه های سلولی را می شکند

در همین حال امیررضا بهرامی کارشناس مخابرات معتقد است که نسل سوم موبایل می تواند بازار ارتباطات همزمان صوت و دیتا را که در حال حاضر در انحصار نسل دوم شبکه های سلولی است و بیش از ۹۷ درصد بازار موبایل را به خود اختصاص داده است، تغییر دهد.

وی با بیان اینکه موبایل GSM نسل دوم مجهز به GPRS است که نرخ ارسال اطلاعاتی بالغ بر ۴۰ کیلوبیت در ثانیه دارد به مهر گفت: نسخه پیشرفته تر این فناوری موسوم به EDGE این مقدار را به سه برابر می رساند اما نسل سوم شبکه تلفن همراه، تبادل دیتا را به مراتب، سریعتر از مقادیر فوق انجام می دهد.

به گفته این کارشناس در نسل سوم موبایل سرعت انتقال دیتا به ۳۸۴ کیلوبیت در ثانیه می رسد و در HSDPA که تکمیل کننده این نسل است، نرخ تبادل به پنج برابر این مقدار نزدیک به ۲ مگابیت در ثانیه خواهد رسید که با وجود ارزانی نسبی فناوری تلفن بیسیم، آینده در سایه پیشرفت فناوری انتقال داده بر روی شبکه های نسل سوم خواهد بود.

وی معتقد است که شبکه های نسل سوم موبایل می تواند مکملی برای فناوری های تلفن سلولی نسل دوم که هم اکنون در کشور ما مورد استفاده قرار می گیرد باشد و این فناوری امکان استفاده از اینترنت پرسرعت بی سیم را از طریق موبایل در تمامی نقاط فراهم می کند که در این زمینه می تواند رقیبی برای فناوری وایمکس به شمار آید.

البته با حذف محدودیت اینترنت می توان امیدوار به استفاده از فضای دیجیتالی در امور روزمره مردم بود چرا که در صورت استفاده از اینترنت با این سرعتها دیگر نیازی به حضور فیزیکی برای انجام امور نبوده و تمامی خدمات بر بستر اینترنت محقق خواهد شد.

● حجم وسیع انتقال دیتا توسط شبکه های نسل سوم

ابوالفضل کرمجانی نیز معتقد است که تفاوت بزرگ موجود بین نسل سوم موبایل (۳G ) و سیستم کنونی تلفن در شبکه های آنها است که با شروع حجم وسیع انتقال دیتا توسط شبکه های نسل سوم تماسهای تلفنی بسیار ارزان خواهند شد.

این کارشناس مخابرات در گفتگو با مهرعنوان کرد که نسل سوم موبایل با قابلیت انتقال اطلاعات با سرعتهای بسیار بالا و اتصال دائم به پایگاههای اطلاعاتی ایجاد شده که علاوه بر آن امکانات پیچیده ای چون ارتباط تصویری زنده با طرف مقابل را نیز امکانپذیر می کند.

وی با بیان اینکه استانداردهای مختلفی برای تکنولوژی ۳G وجود دارد که معروفترین آنها استاندارد UMTS است که بر پایه ساختار مخابراتی WCDMA بنا نهاده شده است ادامه داد: اگرچه اپراتورهای دنیا به این نتیجه رسیده اند که کاربرانشان آماده استفاده از تلفن همراه نسل سوم هستند اما هنوز شبکه های این اپراتورها آمادگی لازم را برای ارائه سرویس های نسل سوم به همه کاربران ندارند.

کرمجانی با تاکید بر اینکه در نگاه اول تلفنهای نسل سوم بسیار شبیه نسل ۵/۲ موبایل هستند که اکنون ما آنها را با قابلیت دریافت صدا و تصویر بهتر و وقوع اتفاقات با سرعت بیشتر قبول کرده ایم اضافه کرد: اپراتورهای اجرا کننده شبکه های نسل سوم مشتریان خود را به استفاده و پرداخت هزینه بابت سرویس انتقال دیتا مثل ویدیو کلیپ، آهنگ، بازیها، اخبار و وضعیت آب و هوا ترغیب خواهند کرد.

وی گفـت: شبکه های نسل سوم موبایل به خاطر مقدار و نوع دیتایی که مردم از آنها درخواست دارند به طور ذاتی شبکه کاملتری هستند و ارائه دادن یک ویدیو کلیپ و فرستادن آن از شخصی به شخص دیگر در این شبکه ها به راحتی انجام می شود.

به اعتقاد این کارشناس هم اکنون بسیاری از اپراتورهای دنیا قصد دارند تا شبکه هایشان را به فرم سریعتری از شبکه ۳G ارتقا دهند و خود را به وضعیت مطلوب HSDPA یا همان دانلود بسته های دیتا با سرعت بالا که فناوری نسل چهارم موبایل به ارمغان آورده است برسانند.

● در انتظار عملیاتی شدن نسل سوم موبایل در کشور

توجه به قابلیتهای بالای نسل سوم تلفنهای موبایل در انتقال دیتا با سرعت بالا و ارائه سرویسهای مالتی مدیا، استفاده از این تکنولوژی به گسترش فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات، عملی شدن ایده های تجارت الکترونیکی، دولت الکترونیکی، آموزش الکترونیکی و در نهایت افزایش کارایی در استفاده از زمان می شود.

با رشد و توسعه فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات، توقع مشترکان تلفن های همراه بالاتر رفته و آنان خواستار استفاده از سرویسهای جدیدی مثل توانایی برقراری ارتباط تلفن همراه با اینترنت با سرعت انتقال دیتای بالا هستند اما پایین بودن سرعت انتقال اطلاعات در تلفن های همراه نسل دوم که ۹.۶ کیلوبیت بر ثانیه است به هیچ وجه جوابگوی نیاز مشترکان برای اتصال به اینترنت نیست.

در نسل سوم موبایل نرخ انتقال داده برای محیطهای بسته حدوداً دو مگابیت بر ثانیه، برای مشترکان متحرک با سرعت پایین ۳۸۴ و برای مشترکان با سرعت تحرک بالا ۱۴۴ مگابیت بر ثانیه است.

باید گفت اولین شبکه تجاری نسل سوم توسط شرکت ژاپنی NTTDOCOMO در اکتبر سال ۲۰۰۱ میلادی راه اندازی شد و هم اکنون نیز اپراتورهای مختلف جهان برای راه اندازی این شبکه سرمایه گذاری کرده اند و شبکه موبایل نسل سوم به صورت تجاری در کشورهایی مانند انگلستان ، اتریش، آلمان، یونان، دانمارک، ایتالیا، هلند، سوئد، استرالیا، امارات متحده عربی، هنگ کنگ و اسپانیا مورد استفاده قرار می گیرد.