دکتر سیمین ابراهیم زاده: از بین بردن موهای زائد همیشه یکی از مهم ترین دغدغه های اصلی افراد به ویژه خانم ها بوده و از گذشته تا حال، روش های گوناگونی برای این موضوع مورد استفاده قرار گرفته است؛ از قدیمی ترین روش یعنی استفاده از پودرهای موبر گرفته تا جدیدترین روش ها که استفاده از انواع لیزرها است.

ولی با وجود این همه تنوع در محصولات زداینده موها، باز هم این مسئله به عنوان یکی از مهم ترین مشکلات آرایشی بهداشتی در افراد مطرح است. به راستی مناسب ترین روش چه روشی است؟ آیا لیزر برای همه افراد مناسب است؟ دکتر سیمین ابراهیم زاده، متخصص پوست، مو و زیبایی پاسخگوی این سوال ها است.

بیماری پرمویی زنانه

گاهی پرمویی یک بیماری است و موهایی که در ناحیه چانه، ناف و ران ایجاد می شود معمولا کلفت تر و تیره تر از سایر موها هستند. این بیماری علل مختلفی دارد و اغلب به دلیل اختلالات هورمونی به وجود می آید. سردسته این مشکلات وجود کیست های متعدد در ناحیه تخمداناست.

علت دیگر این بیماری ژنتیک است که در برخی از خانم ها به صورت ارثی، فولیکول های مو در نواحی گفته شده نسبت به تستوسترونی که به میزان طبیعی در خون وجود دارد واکنش نشان می دهد و موهای این نواحی تیره تر و کلفت تر می شوند. در برخی موارد هم به علل ناشناخته، این مشکل به وجود می آید که نه فرد مشکل هورمونی دارد و نه سابقه ژنتیکی.

زمانی که فرد با مشکل پرمویی به متخصص پوست مراجعه می کند ابتدا باید تست های هورمونی از او گرفته شود چون برای درمان فرد مبتلا به مشکل هورمونی حتی با لیزر، پیش از درمان عامل هورمونی، نمی توان پاسخ مناسب گرفت ولی اگر فرد مشکل هورمونی نداشته باشد، برای رفع موهای زائد می توان از انواع لیزر و سایر روش ها بهره برد.

معایب ساده ترین روش موزدایی

ساده ترین روش موزدایی تیغ زدن (شیو کردن) موهاست که بهتر است در جهت رویش مو انجام شود و با کشش پوست همراه نباشد چون اگر در خلاف جهت رویش مو باشد، باعث عدم خروج مو از پوست شده و فرد دچار جوش هایی در همان ناحیه می شود که معمولا پس از مدتی ظاهر بدی به پوست می دهد. از معایب دیگر این روش، رویش سریع موها پس از مدت زمانی اندک است.

کندن موها

برای کندن مو از ریشه، چند روش وجود دارد که رایج ترین آنها استفاده از انواع موم ها، بند و استفاده از ماشین موکن (اپی لیدی) است. در همه این روش ها، موها از ریشه کنده می شوند و به این ترتیب دیرتر رشد می کنند ولی در مورد همه آنها، چند ایراد مهم وجود دارد که یکی از آنها این است که اگر در شرایط غیربهداشتی انجام شود، می تواند منجر به بیماری شود. بیشتر این بیماری ها قارچی و عفونی هستند و در موارد انگشت شماری می تواند فرد را دچار زگیل کند.

دلیل این موضوع هم استفاده از ظروف گرم کننده موم است. این ظروف اغلب یک بار مصرف اند و این چوبک ها داخل ظرف مشترک وارد می شود و انواع بیماری ها ممکن است به پوست افراد مختلف منتقل شوند. یکی دیگر از عوارض مصرف موم، شل شدن پوست به مرور زمان است؛ به ویژه در نواحی زیربغل یا بازوها و ایراد دیگر اینکه به دلیل کنده شدن موها، جوش های ریزی در نواحی مختلف بدن ایجاد و فرد دچار موی زیرپوستی می شود و اگر این جوش ها دست کاری شوند، باعث ایجاد لک خواهند شد.

الکترولیز؛ خوب یا بد؟

در روش الکترولیز یک سوزن باریک از کنار مو وارد پوست می شود و جریان الکتریسیته باعث سوخته شدن ریشه مو شده و سپس مو با موچین خارج می شود. در این روش احتمال اینکه با یک بار وارد کردن سوزن، فولیکول مو از بین برود کم است. بنابراین ممکن است نیاز به استفاده از سوزن های مکرر باشد. مشکلی که این روش ایجاد می کند، غیر از درد و احتمال عفونت، مسئله اسکار (جوشگاه؛ جای زخم باقی مانده روی پوست) هم وجود دارد که ممکن است ایجاد شود.

به دلیل اینکه سوزنی که وارد پوست می شود علاوه بر ایجاد گرما برای از بین بردن مو در برخی از موارد، پوست اطراف را هم تخریب می کند و با افزایش سن، این حوشگاه ها در نواحی چانه بیشتر نشان داده می شوند. از معایب دیگر آن، وقت گیر بودن است. چون موها دانه دانه باید توسط سوزن ار بین رفته و تخلیه شوند.

IPL لیزر نیست

در این روش دستگاه (آی پی ال) یک طیف از نور متمرکز را روی سطح پوست ساطع می کند و مکانیسم آن به صورتی است که با جذب انرژی از طریق ملانین فولیکول مو باعث ایجاد گرما و درنتیجه تخریب مو می شود، بنابراین مویی که باید تخریب شود حتما باید به میزان کافی ملانین داشته باشد. درواقع هدف اشعه، ملانین فولیکول است و اگر مویی سفید، بور و قهوه ای باشد، به دلیل اینکه به اندازه کافی ملانین ندارد مناسب این روش نیست چون اشعه به راحتی جذب آن نمی شود.

البته روش «آی پی ال» در آرایشگاه ها و برخی از باشگاه ها نیز انجام و غلب هم به عنوان لیزر تبلیغ می شود ولی درواقعیت با لیزر تفاوت دارد، بنابراین توصیه می شود این روش به وسیله افراد غیرمتخصص انجام نشود به دلیل اینکه ممکن است عوارض زیادی ایجاد کند. عمده ترین عوارض آن سوختگی است. درواقع در مواردی انرژی، تنها توسط ملانین پوست جذب نمی شود بلکه توسط سایر قسمتها هم جذب می شود، به ویژه در افرادی با پوست گندمی و تیره و برنزه این احتمال بیشتر است.

همچنین اگر انرژی به طور مناسب وارد نشود باعث بروز اسکارهایی در ناحیه پوست خواهدشد. افرادی هم که موهای کرک مانند دارند، مناسب این روش نیستند و نتیجه نخواهند گرفت و مسلم است که در اماکنی مثل آرایشگاه ها، مشکل هورمونی فرد قبل از انجام بررسی نمی شود. در آخر اینکه اگر انرژی به طور نامناسب به ملانین تابانده شود، باعث سفیدشدن مو و باقی ماندن آن خواهدشد.

لیزردرمانی

لیزرها طول موج های متفاوتی دارند و به دلیل همین طول موج ها اسامی مختلف دارند. هدف تمامی لیزرها ملانین (رنگ دانه مو) است و طول موج های متفاوت سبب می شوند که به طور اختصاصی یا فولیکول مو یا عروق و بافت های عصبی را در پوست از بین ببرند. از بهترین لیزرها می توان «لیزر دایوت» و «الکساندرا» را نام برد. تفاوت لیزرهای در میزان خنک کنندگی آنهاست. برخی از سیستم های خنک کننده با باد و برخی دیگر با اسپری کار می کنند و بسته به اینکه خنک کننده به چه صورت باشد، می تواند میزان درد بیمار را کم و زیاد کند.

در این روش هم فرد نباید مشکل هورمونی یا پوست خیلی تیره و آفتاب گرفته داشته باشد. تعداد جلسات هم مهم است و در فواصل لیزر فرد نباید از هیچ روشی برای کندن مو از ته استفاده کند و بهتر است تنها شیو کند. در عین حال هرچه دفعات تیغ زدن کمتر باشد، فرد نتیجه بهتری می گیرد. از طرفی در گذشته لیزرهای دایوت دردناک تر بود و صرفا برای موهای ضخیم استفاده می شود، اما امروزه درد لیزرهای دایوت کمتر شده و سرعت عمل بیشتری دارد. حتی خنک کنندگی لیزر هنگام تماس با پوست باعث می شود تا فرد درد کمتری احساس کند.

ادغام دو روش

درمجموع ثابت شده است که اگر مویی پس از چند جلسه به یکی از لیزرها جواب ندهد، استفاده از دو لیزر به فواصل یک در میان می تواند برای فرد مناسب باشد. در آخر اینکه بین شش تا هشت جلسه لیزر باید انجام شود و فواصل بین آن باید چهار تا شش هفته باشد. در بهترین شرایط شاید هفتاد درصد موهای زائد از بین برود و بقیه موها نازک تر شوند. حتی برخلاف باور عموم لیزر یک روش دائمی نیست و برعکس تبلیغات نادرست، این روش قادر نیست موهای زائد را برای همیشه از بین ببرد.

در دفعات اول برای لیزر صورت مهم است که فرد هر ماه مراجعه کند و برای بدن پنج هفته زمان خوبی است ولی سه جلسه اول حتما باید پشت سر هم باشد و فاصله نداشته باشد، زیرا فولیکول مو می تواند فرصت رشد پیدا کند. درنهایت فرد مجبور است دو تا سه بار در سال لیزر کند. البته تعداد موها به حد اولیه نخواهدرسید و این کار به دلیل پیشگیری از رویش مجدد موها است. حتی برخلاف تبلیغات، لیزر کاملا بی عارضه نیست، بنابراین افراد برای از بین بردن موهای زائد با لیزر باید حتما به فرد متخصص مراجعه کنند و قبل از انجام، آزمایش های هورمونی صورت گیرد.

در عین حال، لیزر باید براساس نوع مو انتخاب و براساس نوع پوست، شدت انرژی ای که باید لحاظ شود انتخاب شود تا کمترین عارضه را برای فرد داشته باشد. متاسفانه افراد به مسئله مو زدایی با لیزر تنها به دید یک موضوع آرایشی نگاه می کنند، غافل از اینکه ممکن است چه خطراتی برای آنها به دنبال داشته باشد.

باورهای درست و غلط درباره موزدایی

۱ استفاده از دستگاه اپی لیدی باعث ایجاد موهای زیرپوستی می شود؟

بله، با استفاده از دستگاه های اپی لیدی و کنده شدن موها، برخی از ریشه در می آیند و برخی از ساقه شکسته می شوند، بنابراین هنگام رشد مجدد، برخی از ساقه ها به سادگی از سوراخ موجود در پوست و در ناحیه مربوط به فولیکول موی مورد نظر بیرون نمی آیند و با انحراف از مسیر، باعث زیرپوستی شدن مو و ایجاد واکنش پوست به جسم خارجی و التهابات پوستی می شوند. البته این مشکل با هر روش اصلاح دیگری مانند اصلاح با تیغ با استفاده از وکس هم ممکن است رخ بدهد.

۲ هیچ روشی برای پیشگیری از بروز عارضه موهای زیرپوستی وجود ندارد؟

خیر، بهترین راه پیشگیری، اصلاح نکردن موها یا نهایتا اصلاح آنها با قیچی یا ریش تراش های برقی یا استفاده از لیزر و زدودن دائمی این موها است.

۳ ممنوعیتی برای لیزر موهای زائد وجود ندارد؟

خانم های باردار و افرادی که تب خال فعال دارند، گزینه مناسبی برای لیزر نیستند. همچنین کسانی که صرع دارند، نباید از روش آی پی ال استفاده کنند و ممکن است صرع آنها تشدید شود، چون نوری که ساطع می شود نور شدیدی است. ناحیه هایی در پوست هم که زخم و اسکار دارد، نباید لیزر شود. حتی فردی که برنزه کرده بناید لیزر انجام دهد چون دچار لک های پوستی خواهدشد. البته افرادی که موهای تیره و ضخیمی دارند، در مقایسه با افراد کم مو و بور نتیجه بهتری می گیرند.

۴ استفاده از تیغ باعث ضخیم و زیاد و تیره شدن موها می شود؟

خیر، تیغ زدن فقط موها را به فاز فعال یا آناژن می برد. حتی کسی که قصد زدودن موهای خود را با لیزر دارد، باید موهایش را با تیغ اصلاح کند تا لیزر درمانی حداکثر پاسخ درمانی را داشته باشد. تعداد موها در واحد سطح یک فرد بالغ ثابت است و در اثر استفاده از تیغ یا هر روش دیگری، زیاد نمی شود.

۵ استفاده از کرم یا اسپری های موبر عوارض دارد؟

بله، این محصولات چندان بی خطر هم نیستند و در بسیاری از موارد ممکن است اگزمای تماسی ناشی از آلرژی یا سوختگی و پوست با این مواد شیمیایی ایجاد شود.

۶ نوع اصلاح موهای قسمت های نازک تر و حساس تر پوست مانند پوست صورت، بازوها باید با سایر قسمت های بدن تفاوت داشته باشد؟

هم بله و هم خیر، درواقع هر فردی باید برای زدودن موهای زائد هر قسمت از بدن خود بهترین گزینه را انتخاب کند. مثلا ممکن است فردی به راحتی با انداختن بند از شر موهای زائد و البته کرکی صورتش خلاص شود. بهترین راه برای هر فرد با فرد دیگر متفاوت است.

۷ آیا متخصصان، بندانداختن را توصیه می کنند؟

بندانداختن یکی از روش های موزدایی است به شرطی که باعث ایجاد جوش و التهاب نشود.