حتماً برای شما هم اتفاق افتاده است که به یاد شیطنت های دوران مدرسه بیفتید، یاد روستا، شهر یا محله قدیمی. دوستی های گذشته را به خاطر بیاورید و دوران خوش دانشجویی را که در آن هیچ چیز دغدغه شما نبود.

بله، دندان هایتان سفید و ردیف بودند و هر چیزی را می جویدند. برایتان مهم نبود غذایی که جلویتان گذاشته اند چرب است یا به جای گوشت از سویا درست شده. مهم نبود چقدر شکلات بخورید یا چند تا بیسکویت را در چایتان خیس کنید و ببلعید. دیر کردن اتوبوس یا ترافیک فاجعه بزرگی نبود، در برابرشان غُر ریزی می زدید و پیاده به مسیرتان که آنچنان مسیر مشخصی هم نبود ادامه می دادید. خدایا چقدر پیاده راه می رفتیم. مهم نبود در بهمن ماه برف می بارید، چون شما در صف جشنواره می ایستادید و برای دیدن یک فیلم وقت تان را به حراج می گذاشتید. پولی که از کار کوچک دانشجویی یا جیب مبارک پدر به دست آورده بودید می توانست ظرف مدت یک ساعت خرج رفیق یا خوردنی ها و پوشیدنی های مورد علاقه تان شود. موهایتان زیاد بود، این قدر بدقواره نریخته بود. صورتتان قوام داشت، نیفتاده بود. دستتان لطیف بود، این خشکی های بدترکیب هنوز به انگشتانتان ننشسته بود. اما حالا با این بدقیافگی و کج و کولگی زندگی، دیگر رمقی ندارد. لعنت به آینه ها که شما را به شما نشان می دهند و از سال های سرزندگی توهمی بین حسرت و خیال می سازند. لعنت به چشم ها، به میل هایی که در درون می شکفند و با دیدن نفس نفس زدن ها و صدای خطرناک تپش تند قلب، به تلخی سرکوب و محو می شوند. لعنت به زمان که می گذرد و می گذرد و می گذرد و فکر نمی کند آن نوجوان خوش سیمای نشسته در ایوان برای خود کسی بود که حالا نیست و هیچ گاه آماده این نبودن نبود.

جوانی چیزی نیست که آن را بتوان با خرج نکردنش نگه داشت یا بتوان با سرمایه بیشتر انباشته اش کرد. در گذشته کسی از خریدن جوانی حرف نمی زد. اگر چیزی خریدنی بود آن موی سفید بود که فلک به رایگان نمی داد. جوانی به هیچ طریقی قابل به دست آوردن نبود. انسان ها به طور طبیعی در بخشی از دوران زندگی خود جوان بودند و پس از مدتی جوانی را از کف می دادند و درباره اش مرثیه سرایی می کردند، اما کسی بر ضد سن خود طغیان نمی کرد. قدیمی ها صرفا از ندانستن قدر جوانی یا این که در آن دوران کم خوش گذرانده اند، شکوه و ناله سر می دادند یا این که دورانی که جوان بوده اند را به رخ فرزندشان می کشیدند که یعنی بگویند آنچه برای توی فرزند تجربه است برای ما خاطره است.

اما امروز جوانی قابل بازیافتن، قابل انباشتن و قابل خریدن است، درست مانند یک کالاست. حال اگر این کالا جوانی باشد با آن اوصافی که دارد، قطعاً گران هم خواهد بود و هر کالای گرانی خبر از بازاری پرسود و دست هایی مملو از ثروت می دهد. چرا جوانی به کالایی خریدنی تبدیل شد؟ چگونه انسان ها توانستند با وجود گذر زمان و عبور سال ها جوان بمانند و علیه سن و گذر سال ها قیام کنند؟ آیا بزودی دیگر دیدن انسان های پیر با ظاهر اتوکشیده خاصشان میسر خواهد بود؟ آن هم وقتی براحتی می توان ۶۰ سال داشت و جوان شیک پوش بود. آیا بزودی پیری تنها تجربه یک طبقه خاص اجتماعی نخواهد شد، طبقه ای که قدرت خرید کمتری دارد؟ آیا دیگر پیر بودن به امری تجملی و خاص برای روشنفکران تبدیل نخواهد شد که با موهای سفید و صورت چروک خورده و یک پیپ جلب توجه کنند؟ آیا بزودی دسته زیادی از آدم های ثروتمند و پیروان عظیم درجا زننده در طبقه متوسط، تجربه شان از جوانی بدون گذر از پیری به مرگ ختم نخواهد شد؟ آیا بشر تجربه پیری را دارد فراموش می کند؟ آیا پیری (سن داشتن) نه به آهستگی، بلکه بسرعت فضاپیماها و موشک های قاره پیما در حال له شدن زیر دست و پای جوانی بی پایان است؟ جواب نگارنده این سطور به این پرسش ها مثبت است...بله همین گونه است.

پرسش از جاودانگی سؤال بسیار ساده و طبیعی بشر در طول تاریخ بوده است. پرسشی که اینک دیگر از آن خبری نیست، اما از دیر باز بشر در جستجوی آن کارهای عجیبی کرده و کلمات و داستان های عجیب تری برایش تولید کرده است. هر انسانی با هر میزان تحصیل و فهم و شعور بسادگی خواهد مرد و چون مرگ حتمی است از مابعد مرگ پرسیدن نیاز به فرهیختگی و اندیشمندی خاصی ندارد. بسیاری از اسطوره ها و قصه ها بیانی از دغدغه انسان برای ماندگاری هستند. دغدغه ای که نمی تواند مرگ را به زمختی و پوچی واقعی اش بپذیرد و به دنبال سرنوشت انسان پس از مرگ است. جاودانگی این گونه به دغدغه و درد انسان تبدیل شده است.

تا همین چند قرن پیش تنها توجیه فرزندآوری آدمیان حتی در خشکسالی و قحطی، میل یا دغدغه جاودانگی بود .جاودانه شدن در فرزندی که خون، خلق و روی ما را دارد و به نوعی سایه ای از ما را در جهان حفظ خواهد کرد. نامیرایی خواست انسان بود در برابر مرگی که این خواست و نیاز را باطل می کرد. جستجوی عالمان و حکما برای اکسیری که انسان را جاویدان کند، اسطوره های رویین تنی که مرگ برای آنها ساده نبود و موجوداتی که از چشمه جاودانگی می نوشیدند و نامیرا می شدند و... همه نشانه کارخانه خیال و علم برای ماندن بوده است. انسان با مرگ مواجه بود و خواهان ماندگاری. اما هر چه بیشتر تلاش می کرد مرگ قوی تر و ماندگاریش حتمی تر می نمود. اما پرسش این است که حتمیت مرگ تلاش برای جاودانه بودن را در انسان سرد کرد یا این که خواست جاودانگی، در نیازی دیگر حل شد. همیشه چیزها با متضاد خود از بین نمی روند و در خیلی از مواقع تحت فشار حضور امری مشابه و سهل تر نابود می گردند. جاودانگی را مرگ و نیستی نابود نکرد بلکه جوانی و شاخ و برگ های زندگی شهری به آن پایان داد. جاودانگی را زندگی نابود کرد نه مرگ. اما در گذر از بقا به جوانی و تقدیس جاودانگی به پرستش نوسالگی بی پایان، آنچه از میان رفته است البته پختگی، درک متفاوت از عالم یا مفهوم تفاوت و تبدیل است. اما اینها هیچ یک مهم نیست. آن کس که برای جوان ماندن به وسیله جراحی پلاستیک، عمل زیبایی و انواع و اقسام کرم و مواد شیمیایی تلاش می کند ممکن است بگوید به جهنم که سال ها، تغییر، پختگی و صداقت را در زندگی تجربه نکردم، اصلاً نمی خواهم بیرونم با درونم یکی باشد، نمی خواهم شکل سن واقعی ام باشم و هویتم از سال های زندگی ام پیروی کند. چه کسی گفته است لباس پوشیدن شبیه جوانی هجده ساله، عقل و فهم و فرهنگم را هم مثل نوجوان ها می کند. خب می توان در جواب این میزان از بلاهت سکوت کرد؛ اما این جوان پیر یا این جوان مانده ای که جوان نیست چیزی را که از دست می دهد و در مقیاسی کلی با همدستی دیگر رفقای نهضتش یعنی نهضت ضد پیری از جامعه و جهان می گیرد اتفاقاً خود جوانی و مفهوم آن است. آنچه خطرناک است همین است. نهضت ضدپیری تنها تجربه پیری و صداقت برون و درون انسان را نابود نمی کند، تنها مصرف گرایی و برتری طلبی در استفاده از مواد شیمیایی و عمل های خطرناک ابلهانه را ترویج نمی کند و در خریدنی های مضحک غرق نمی شود، بلکه نهضت ضد پیری به شکلی خود نمی فهمد جوانی را نابود و دچار ملال و کسالت می کند.

آنچه براستی و بیش از همه جوانی را خواستنی و مطلوب می کند به تعبیر کولاکوفسکی، فیلسوف لهستانی، واقعیت در آغاز بودن یا احساس باز بودن راه زندگی است. جوانی به این معنا ست که نه تنها چیزی هنوز دیر نیست بلکه اساسا چیزی دیر نمی شود. فکر به سمت دیر شدن نمی رود و برای همین انقلاب کردن، سرخوشی، تهور و آمادگی در ذات جوانی می جوشد. جوانی نوعی آغاز است و بسادگی کسی را که در آن غوطه ور است به سمت برنامه ریزی، فروریزی برنامه، شروع دوباره و ویرانی می کشاند. نبودن این حس جوانی وقتی دبیرستان به پایان می رسد و نوجوان از شر مدرسه رفتن راحت می شود در اوج خود قرار می گیرد، دیگر انگار که هر چیزی شدنی است. او پزشک، راننده، هنرمند، معتاد، سیاستمدار یا قاتل بالقوه است.

در این حالت هیچ چیز قطعی نیست، هیچ چیز بسته نشده است، هیچ تحقق الزام آوری در کار نیست و در عین حال همه چیز در آستانه آغاز است. حال تصور داشتن ظاهری جوان در ششمین دهه زندگی بدون تصوری از آغاز و بر عکس سرشاری از پایان، تنها راهی برای سرخوردگی، افسردگی و مضحکه شدن است. نمی توان آغاز را خرید، نمی توان با بهترین بینی، قوام یافته ترین و بی چروک ترین صورت با موهای پرکلاغی و ... آغاز را خرید، پایان در سیاهی تصنعی موها و ناتوانی از اخم و خنده صورت پف کرده از بوتاکس خود را فریاد می زند. تنها راه تجربه جوانی، احساس دوخته شدن و وجود داشتن در بطن زندگی است، در گوشه ای ننشستن و با حرکت کردن در درون روند طبیعی عالم که با انکار سن هیچ گاه میسر نخواهد بود.