دیروز سفر دوره یی اخضر ابراهیمی نماینده ویژه سازمان ملل در امور سوریه به منطقه، به ایستگاه ایران رسید. سفر دوره یی ابراهیمی به کشورهای منطقه برای تدوین نقشه راه کنفرانس ژنو ۲ برای صلح در سوریه است. در این میان به اذعان بسیاری از کارشناسان منطقه یی و بین المللی سفر ابراهیمی به تهران از اهمیت ویژه یی برخوردار است.

پس از توافق و اجرای خلع سلاح شیمیایی سوریه، اکنون راهکار سیاسی برای پایان جنگ داخلی یکی از اولویت های سازمان ملل و بازیگران منطقه یی و بین المللی در مساله سوریه است. به باور ناظران بین المللی ایران یکی از بازیگران موثر برای اتخاذ یک راهکار سیاسی موفق برای حل بحران سوریه است. این نکته یی است که اخضر ابراهیمی، نیز در نشست خبری مشترک با محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه کشورمان بر آن تاکید داشت. ایران یکی از شرکای نزدیک سوریه در منطقه محسوب می شود که به گفته سرگی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در پیشنهاد راهکار خلع سلاح شیمیایی سوریه نیز نقش موثری ایفا کرد. با این حال در بین کشورهای غربی و خلیج فارس فعلا نظر مشترکی درباره شرکت ایران در این کنفرانس حاصل نشده است.

روسیه، سازمان ملل متحد و خود ابراهیمی خواستار حضور هیات ایرانی در این کنفرانس هستند و امریکا و انگلیس نیز نظر مثبت خود درباره حضور ایران در ژنو را ابراز کرده اند. هر چند برخی شرکای امریکا مانند عربستان سعودی درباره ایفای نقش ایران در کنفرانس ژنو۲ نظر منفی دارند و در آخرین موضع بندر بن سلطان، رییس شورای امنیت ملی عربستان پس از دیدار با جان کری، وزیر خارجه امریکا در لندن، نظر صریح خود درباره وجود اختلاف رویکرد در مساله سوریه و نقش ایران بین ریاض و واشنگتن را اعلام کرد، که این اظهارات بازتاب گسترده یی در محافل خبری و تحلیلی جهان داشت. علاوه بر این بر اساس بیانیه احمد جبار، رییس ائتلاف ملی نیروهای انقلابی و مخالف سوریه، شرکت ایران در ژنو ۲ برای مخالفین سوریه نیز قابل پذیرش دانسته است.

این در حالی است که تهران به نوبه خود از حضور در کنفرانس استقبال کرده اما پیش شرط ها در این باره را نپذیرفته است. رویکرد ایران به ژنو ۲ آنچنان که مقامات ایرانی بارها بر آن تاکید داشته اند واگذاری تصمیم گیری درباره سرنوشت سیاسی این کشور به رای مردم است.

ابراهیمی قبل از سفر به ایران به مصر، عمان، کویت، اردن، ترکیه و قطر نیز سفر کرده است. انتظار می رود که نماینده ویژه سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب درباره سوریه تهران را به قصد لبنان ترک کند و در نهایت به دمشق برود. طبق رایزنی های اخضر براهیمی قرار شده است که هر یک از کشورها طرح های سیاسی خود برای حل بحران سوریه را ارائه کنند و از نقش خود برای راضی ساختن سایر بازیگران مرتبط در بحران استفاده کنند. گفت وگوهای ملی در سوریه مبتنی بر مذاکره با دولت، نمایندگان طوایف و قومیت های مختلف، معارضان داخلی که مقبولیت مردمی دارند، است.

ایران به دلیل روابط نزدیکی که از دیرباز با دولت سوریه داشته، می تواند از نقش خود برای نزدیک تر ساختن دیدگاه بشار اسد و حامیانش با مخالفان استفاده کند. البته در گذشته با شروع بحران جنگ داخلی در سوریه، ایران تلاش کرد از مذاکره با مخالفان برای جلوگیری از گسترش دامنه منازعه استفاده کند اما با تشتت آرا بین مخالفان، کارشکنی بازیگران منطقه یی و بین المللی که منافع خود را در ادامه جنگ ویران کننده در سوریه می دیدند این تلاش ها به سرانجام نرسید. این بازیگران که منافع خود را تغییر نظام در سوریه می دیدند، با حمایت نظامی از مخالفان جنگ را گسترش دادند تا آنجا که ادامه ناامنی در سوریه شرایط را برای حضور و عملیات های خرابکارانه گروه های تروریستی وابسته به القاعده فراهم کرد. اما در نهایت به اذعان کارشناسان غربی چنان تشخیص مرز میان گروه های تروریستی و مخالفان دولت سوریه مشکل شد که کشورهای غربی را هم بر آن داشت که در حمایت نظامی خود از مخالفان تجدیدنظرهایی کنند. شاهد این ماجرا اختلاف فزاینده بین کشورهای اروپایی برای حمایت تجهیزاتی از مخالفان بود.

هر چند سفر اخضر ابراهیمی به ایران با استقبال مقامات دولتی و رسمی کشورمان روبه رو شده اما واقعیت این است که بخشی از شاکله قدرت در ایران به طور غیررسمی علاقه یی به این نوع سفرها و همکاری ایران با کنفرانس ژنو۲ ندارند. به باور آنها شخص ابراهیمی و کنفرانس ژنو۲ در پازل امریکایی برای براندازی در سوریه تلاش می کنند و حضور حامیان سوریه در کنفرانس ژنو۲ به معنای بازی آنها برای این هدف است. این در حالی است که شخص بشار اسد و نزدیکانش نیز علاقه مند به حضور در ژنو و دستیابی به یک راهکار سیاسی با پشتیبانی فراگیر بازیگران منطقه یی و بین المللی هستند که متضمن صلح و ثبات در این کشور شود. حتی در برخی مواضع مقامات سوریه اعلام کرده اند هر چند پیش شرط کناره گیری بشار اسد را برای کنفرانس ژنو نمی پذیرند اما می پذیرند که ممکن است که راهکار سیاسی به کناره گیری او بینجامد.