کیسه های پلاستیکی تهدیدی برای محیط زیست

ارسال در: 1396/04/21-13:59

بیست و یکم تیرماه از سوی دوستداران محیط زیست روز بدون پلاستیک در واقع روز بدون کیسه‌های پلاستیکی نامگذاری شده است.

سازمان حفاظت محیط زیست، کیومرث کلانتری مدیر کل دفتر آموزش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: دلیل این نامگذاری نیزکاربرد بسیار آنها از سویی و ماهیت تجزیه‌ ناپذیری این ماده‌ نفتی و آسیب‌های فراوان آن بر محیط زیست خشکی و دریا و زیست بوم‌ها از دیگر سو است، البته لازم است یادآور شویم منظور از این روز، استفاده نکردن از کیسه‌های پلاستیکی و ظروف یکبار مصرف با پایه‌ پلاستیک است، نه هرآنچه که پلاستیک نام دارد.
بیست و یکم تیرماه از سوی دوستداران محیط زیست'روز بدون پلاستیک'یا در واقع'روز بدون کیسه‌های پلاستیکی' نامیده شده است.
با آگاهی رسانی ‌هایی که توسط رسانه ‌های دیداری و شنیداری گوناگون و نیز شبکه‌ های مجازی متنوع موجود در کشور انجام می ‌شود، تقریبا تمام مردم از زیان‌های گاه جبران ناپذیر پلاستیک که پرکاربردترین آنها، کیسه‌های پلاستیکی است کم و بیش مطلع شده‌ اند و این موضوع، جای بسی خوشوقتی است چرا که آگاهی، نقطه آغاز تغییر بینش و به تبع آن، تغییر رفتار انسان و نوید بخش اقدامات آگاهانه دوستداران محیط زیست است.
*** تاریخچه کشف و تولید پلاستیک در جهان
پلاستیک ها امروزه کاربرد فراوانی در زندگی انسان پیدا کرده‌اند، موارد مصرف این مواد، آنقدر گسترده است که بدون آنها زندگی انسان امروزی فلج می ‌شود، استفاده گسترده در لوازم خانگی، از ساده ‌ترین وسیله تا وسایل پیچیده، استفاده از الیاف مصنوعی به‌ صورت روز افزون در صنایع نساجی و استفاده‌های فراوان دیگر ، نشان از اهمیت این ماده در جهان امروزی دارد. هرچند این ماده مفید و پرکاربرد، عوارض زیادی هم در زندگی انسان باقی گذاشته است که آلودگی‌های محیط زیست با زباله‌های پلاستیکی تجزیه‌ ناپذیر در طبیعت، از این جمله است و آمارهای عجیب و غریبی از تولید روزانه و سالانه‌ این زباله ‌ها داده می ‌شود که حیرت ‌آور است، به عنوان مثال گفته می‌ شود سالانه یک تریلیارد تن کیسه‌ پلاستیکی در دنیا مصرف می شود.
پلیمرها، پایه پلاستیک‌ها هستند. پیش از آنکه انسان بتواند پلیمرهای سنتزی بسازد، طبیعت پلیمرهایی مانند سلولز را ساخته بود. سلولز، جزو اصلی لیف چوب و پنبه است. از سایر پلیمرهای طبیعی می‌توان پروتئین‌ها، کائوچو، قیر، قطران و رزین‌های طبیعی را نام برد.
در اواخر قرن نوزدهم بود که انسان توانست با تغییر شکل دادن پلیمر، موفق به ساخت پلاستیک‌ها شود. سلولز در حالت طبیعی غیر قابل ذوب و در حلال‌های عادی غیر قابل حل است. با نیترودار کردن آن، اولین پلاستیک تجارتی به نام 'نیترو سلولز' پدید آمد که قابل انحلال و شکل ‌پذیر است.
در سال 1870 ، پلاستیکی به نام 'سلولوئید' وارد بازار شد که از طریق نرم کردن نیتروسلولز با کافور بدست آمده بود. این ماده شفاف، سفت و قالب‌ پذیر، در تهیه اشیای مصنوعی مانند برس و شانه، الیاف، لاک و…کاربرد دارد.
پلاستیک‌هایی که کاملا به‌ صورت سنتزی ساخته می‌شوند، در سال 1908 تولید شدند دکتر' لئوبالکنر'با کامل‌ کردن رزین فنلی، باکلیت را وارد بازار کرد. این ماده، برای ساختن دستگاه تلفن و عایق‌های الکتریکی و وسایل پخت و پز استفاده می ‌شود. با اینکه پلاستیک‌ها، به صورت مواد با اهمیت و پر کاربرد درآمدند، اما شیمی آنها تاسال 1920 کاملا درک نشده بود.
پلیمر یا بسپار، مولکول بسیار بزرگی است که از به‌ هم پیوستن مولکول‌ های کوچک که مونومر یا تکپار نامیده می‌ شوند، به وجود می ‌آید. پلیمرها به ‌طور عمده شامل عناصر کربن، هیدروژن، گوگرد، فسفر و … هستند و با تغییر اندازه مولکول، ویژگی‌ های پلیمر هم تغییر می‌ کند. نقطه ذوب، استحکام و خصوصیات فیزیکی دیگر پلیمر، تابع اندازه و ابعاد مولکول (طول زنجیر) است. تولید پلاستیک‌ها پس از شناخته شدن شیمی پلیمر، به ‌سرعت گسترش یافت و پلاستیک‌ های مهم و تجارتی زیادی تولید شدند. از سال1950 به بعد، تولید پلاستیک‌ها شتاب روز افزونی گرفت و موادی سخت و مقاوم در برابر گرما، با کاربردهای مخصوص ساخته شدند. یک ویژگی مهم مواد پلاستیکی در صنعت ، فرآیند پذیر بودن یا Processible بودن آن است. اگر ماده‌ای قابل ذوب یا قابل حل باشد، در صنعت قابل استفاده است و گرنه نمی‌توان از آن استفاده صنعتی کرد. چون نمی‌توانیم آن را برای تهیه مواد بکار ببریم.
*** فواید و زیان ‌های پلاستیک
پلاستیک محصولی است که از آن استفاده ‌های متفاوت می ‌شود و بسیاری از آنها هم مفید هستند. مواد خام اولیه برای تهیه پلاستیک، عبارتند از نفت و گاز. این سوخت‌ های فسیلی، بعضا برای ساخت انواع پلاستیک، با اکسیژن و کلر ترکیب می‌ شوند. پلاستیک ممکن است سخت یا نرم، شفاف یا مات باشد و شبیه چوب یا چرم یا ابریشم به‌ نظر آید. در حال حاضر بیش از 10000 نوع پلاستیک مختلف وجود دارد و می‌تواند در ساخت اسباب بازی، ابزار، لوازم خانگی، صنایع خودرو، هواپیما سازی و یا حتی دریچه‌ های قلب به‌ کار رود.
بعضی از انواع پلاستیک‌، قابل بازیافت است و برخی قابل بازیافت نیست. خیلی‌ها فکر می‌ کنند پلاستیک‌ها پسماندهایی هستند که در نهایت، غیر قابل تبدیل هستند یا به دلیل اینکه سوخت‌های فسیلی را مصرف می‌کنند، آنها را انرژی‌ خوار می‌ نامند. در صورتی ‌که چنین نیست و پلاستیک‌ ها از لحاظ انرژی و مصرف آن، بسیار با صرفه عمل می‌ کنند. یعنی انرژی خیلی کمتری برای ساخت یک بطری پلاستیکی نسبت به ساخت بطری شیشه‌ ای مصرف می ‌شود. همچنین از آنجایی که پلاستیک‌ها، وزن سبکی دارند انرژی کمتری برای حمل آنها مصرف می‌ شود.
مساله اصلی زمانی رخ می‌دهد که پلاستیک، تبدیل به زباله می‌ شود زیرا، گرچه پلاستیک‌ها به ‌طور‌کلی سبک هستند، ولی دفع آنها در محل‌های دفن زمینی، گزینه‌ خوبی نیست چرا که تجزیه‌ آنها بین 300 تا500 سال زمان لازم دارد. دو راه دیگر هم وجود دارد بازیافت و زباله سوزی، کاربری این روش‌ها، موجب بازپس‌گیری برخی ارزش‌های پلاستیک می‌ شود که می‌ تواند در ساخت دوباره اقلام پلاستیکی به‌ کار آید یا با بازیافت آن می ‌توان محصولات مفیدی مثل ایزوگام و قیر به دست آورد. اما در زمینه کیسه ‌های پلاستیکی، بازیافت مقرون به صرفه نیست چرا که باید هزار کیسه پلاستیکی جمع‌ آوری شود تا به یک کیلوگرم برسد و هزینه جمع ‌آوری و بازیافت کیسه‌های پلاستیکی و تولید کیسه‌ها و محصولات جدید، توجیه اقتصادی ندارد.
زباله سوز، موجب بازیابی انرژی شیمیایی می ‌شود که می ‌تواند به منظور تولید بخار و الکتریسیته به‌کار رود. در صورتی ‌که دفن زمینی پلاستیک‌ها، هیچ‌ کدام از این مزایا را ندارد و چنانچه حتی به‌ صورت بهداشتی نیز دفن شوند، به معنی دفن همیشگی است چون این نوع پسماند، همانگونه که پیشتر گفته شد، تجزیه هم نمی‌شود.
زیان‌های دیگر این ماده، انتشار کربن در هوا در اثر تولید آنها، مرگ و میر صدها گونه از جانوران آبزی در اثر بلعیدن آنها، ورود مواد سمی به خاک و آب در صورت تجزیه آنها و تولید زباله ی فراوان به دلیل عدم بازیافت آنها و ایجاد مناظر بسیار بد در طبیعت و تجمع حشرات، تخم‌ها، انگل‌ها و سایر آلودگی‌ها است.
خیلی از چیزهایی که ما می‌ خریم، در پوشش‌ها و بسته بندی‌های پلاستیکی عرضه می‌ شوند و ما هم هر بسته ای را باز می ‌کنیم، بعد از مصرف، جعبه یا ظرف پلاستیکی آن را بدون توجه، دور می‌ اندازیم. اما اگر همه این جعبه ‌ها و ظروف پلاستیکی را جمع ‌آوری کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟ در عرض یک ماه، چه مقدار مواد زائد پلاستیکی مانند بطری انواع نوشیدنی ‌ها مانند آب معدنی، آبمیوه، شیر و نوشابه، کیسه پلاستیکی و خودکار خالی جمع می‌ کنیم؟
*** چه باید کرد
انتخاب روزهایی مانند این روز از سوی نخبگان و فعالان جامعه و یا دولتمردان و برنامه ریزان کشورها، نماد اهمیت موضوعاتی است که برای حال و آینده انسان ها، مشکل ساز و یا بحران ساز است بنابراین هم دولت ها با تدبیر و برنامه ریزی خردمندانه باید از ایجاد بحران های محیط زیستی جلوگیری کرده و زمینه های حل مشکلات را فراهم آورند و هم تک تک افراد جامعه نسبت به این مسایل، احساس مسوولیت کرده و وظایف شهروندی خود را بجا آورده و بی تفاوت از کنار مسایل عبور نکنند چراکه داشتن محیط زیست مطلوب، امری دوسویه است و در صورت حذف مسوولیت هر یک از طرفین( مردم یا مسوولان)، هدف اصلی محقق نمی شود.
*** وظایف دولت ها
در حال حاضر کشورهایی از جمله انگلستان، چین، ایتالیا، استرالیا، هند، فرانسه،‌ بوتان، بنگلادش و بعضی از کشورهای آفریقایی و بعضی از شهرهای آمریکا استفاده از کیسه ‌های پلاستیکی را ممنوع کرده‌اند و برخی دیگر از کشورها، از جمله ایرلند، بلژیک، آلمان و چندین ایالت در آمریکا با تعیین مالیات برای این کیسه‌ها، قیمت آنها را افزایش داده‌اند تا جذابیت آنها برای مشتریان کاهش یابد. در سوئیس مردم اجازه ندارند از کیسه‌ های پلاستیکی برای حمل زباله‌ های خود استفاده کنند و باید کیسه‌های مخصوص زباله که آرم شهرداری روی آنها درج شده را خریداری و برای زباله‌های خود استفاده کنند.
ما نیز در کشور باید با بررسی کارشناسی، از این راهکارها استفاده کنیم. همچنین دولت با کمک به تولید کنندگان برای تولید کیسه‌ های قابل بازیافت و تبلیغ و آگاهی رسانی از شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی، برای استفاده‌ کمتر از کیسه‌ های پلاستیکی و آموزش روش‌های جایگزین برای آنها مانند سبدهای خرید یا کیسه‌ های پارچه ‌ای، می‌تواند به مصرف کمتر این مواد کمک کرده و فرهنگ سازی کند.
*** وظایف مردم
دریافت کمترین تعداد کیسه های نایلونی هنگام خرید، به همراه داشتن کیسه های پارچه ای در زمان خریدهای قابل پیش بینی، استفاده از سبدهای خرید به جای نایلون، استفاده‌ کمتر از ظروف یکبار مصرف، خرید محصولاتی که در بسته‌ بندی آنها، به جای پلاستیک از شیشه یا کاغذ استفاده شده و آنچه بسیار مهم است افزایش سطح آگاهی و دانش درباره‌ موضوعات و شناخت وظایف فردی و به تبع آن تقویت حس مشارکت اجتماعی است.

منبع :خبرگزاری ایرنا

نظرات ارسالی:

مشارکت در بحث:

نام:

ایمیل:

متن پیام:

کد امنیتی:

تمام حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به پورتال خبری البرز می باشد و استفاده از مطالب با ذکر منبع بلامانع است.
البرز به هیچ ارگان ،دسته ، حذب و گروهی وابسته نیست
Copyright alborznews©2010 . All Rights Reserved