اختلاف نظرها ميان مقامات جمهوري اسلامي ايران و مسئولان اروپايي بر سر مكان مذاكرات پيش روي ايران و 1+5 همچنان ادامه دارد و هر دو طرف مكان هاي جديدي را براي انجام مذاكرات 26 فروردين ماه پيشنهاد مي‌كنند.

پس از گذشت بیش از یک ماه از توافق اولیه برای برگزاری دور تازه مذاکرات سیاسی هسته‌ای، هنوز باب بسته شده این مذاکرات به روی دو طرف باز نشده، یک طرف ایران و طرف دیگر میانجیان بین‌المللی حل و فصل مناقشه هسته‌ای ایران موسوم به گروه 1+5.

گزارش ها حاکی است پس از اینکه ایران میزبانی استانبول و 3 کشور اروپایی را برای مذاکرات ردکرد و غرب نیز بدنبال مکانی غیر از بغداد می گردد، رسانه ها از آمادگی دولت قزاقستان برای میزبانی دور تازه گفتگوها میان جمهوری اسلامی ایران و گروه ۱+۵ در خصوص موضوع هسته ای خبر دادند.

دولت قزاقستان در حالی از آمادگی برای میزبانی این گفتگوها خبر داده است که ایران تمایل خود را برای تعیین کشوری دیگر به جای ترکیه به عنوان محل برگزاری گفتگوهای چندجانبه با گروه ۱+۵ اعلام کرد.

هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، ۱۲ فروردین (۳۱ مارس) گفته بود مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ روزهای ۲۵ و ۲۶ فروردین (۱۳ و ۱۴آوریل) در ترکیه برگزار خواهد شد. در همین حال دیپلمات های اتحادیه اروپا گفتند که محل برگزاری این مذاکرات هنوز مورد بحث است.
 

منابع دیپلماتیک که نام آنها ذکر نشده است ۱۶ فروردین (۴ آوریل) گفته بودند ایران از عراق خواسته است میزبان دور جدید مذاکرات بین تهران و گروه ۱+۵ باشد. این منابع افزودند که تصمیم تهران به موضع اخیر ترکیه در قبال سوریه مربوط می ‌شود.
 

علی اکبر صالحی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، نیز روز چهارشنبه با تاکید بر اینکه "این مسئله باید مورد توافق هر دو طرف قرار گیرد" گفت" "بغداد و پکن" به عنوان محل انجام گفتگوها پیشنهاد شده اند.
 

وزارت امور خارجه عراق نیز تمایل ایران را برای میزبانی بغداد از این نشست تایید کرده است.
 

وزارت خارجه عراق با صدور بیانیه ای اعلام کرد هوشیار زیباری، وزیر خارجه این کشور عصر روز سه‌شنبه پذیرای هیئتی از ایران بود.
 

در این بیانیه آمده است: "وزیر خارجه عراق از پیشنهاد ایران استقبال و آمادگی عراق را برای میزبانی این نشست اعلام کرد و اطمینان داد تماس های لازم را با طرف های مربوط درباره این پیشنهاد برقرار خواهد کرد."

ایران و گروه ۱+۵ تاکنون دو بار گفتگوهای چندجانبه برگزار کرده‌اند که دور نخست آن دسامبر سال ۲۰۱۰ در ژنو سوئیس و دور دوم آن ژانویه ۲۰۱۱ در استانبول ترکیه برگزار شد.

جمهوری اسلامی ایران ضمن اعلام آمادگی برای از سرگیری مذاکرات با گروه ۱+۵ درباره موضوعات مشترک تصریح کرده است از هیچ یک از حقوق مشروع خود چشم‌پوشی نخواهد کرد.
 

ایران پیشنهاد 1+5 برای برگزاری مذاکرات در 3 کشور اروپایی را رد کرد

دیپلمات های مطلع در تهران می گویند در حالی که مذاکرات باقری و اشمیت (معاونان جلیلی و اشتون) درباره تعیین مکان مذاکرات آتی ایران و 1+5 همچنان ادامه دارد، ایران پیشنهادهای مکرر طرف غربی برای برگزاری مذاکرات در چند کشور اروپایی را نپذیرفت.
 

بنا به گفته منابع مطلع، چند کشور اروپایی کشورهای نروژ، سوییس و اتریش از جانب اشتون به عنوان کاندیداهای میزبانی مذاکرات مطرح شده است اما ایران تاکید کرده تمایلی به مذاکرات در این کشورها ندارد. منابع دیپلماتیک می‌گویند که ایران تاکنون پیشنهاد 1+5 برای برگزاری مذاکرات در 3 کشور اروپایی را رد کرده است.
 

در حالی که مذاکرات در این باره ادامه دارد، گفته می شود چند کشور آسیایی نیز آمادگی خود را برای برگزاری مذاکرات اعلام کرده اند، اما در حال حاضر بغداد و استانبول جدی ترین گزینه های میزبانی مذاکرات هستند. ایران بغداد را اولویت شماره یک خود می داند.

چرا ایران میزبانی استانبول را برای مذاکرات نپذیرفت

بعد از سفر ازدوغان نخست وزیر ترکیه به تهران بود که نشست دوستان سوریه در ترکیه برگزار شد. نشستی که در آن مخالفان دولت سوریه شرکت داشتند. همین موضوع باعث شد اظهار نظر سیاستمدارن ایرانی تغییر جهت داده و اگر تا قبل از نوروز 91 ترکیه محتمل ترین گزینه برای میزبانی نشست ایران بود، خیلی زود این نظر تغییر کند.

علی‌اکبر صالحی وزیر امور خارجه در اظهاراتی بیان داشت : برگزاری مذاکرات در استانبول پیشنهاد اولیه ما بود که اروپایی‌ها ابتدا رد و سپس موافقت کردند اما همان زمان نیز ما کشورهای دیگری را مد نظر داشتیم.

تهران ديگر به آنكارا اعتبار نمي‌دهد

بهار سال 1389 بود كه سياست دولت تركيه در زمينه برنامه هسته‌اي ايران رو در روي غرب و رژيم صهيونيستي قرار داشت و تهران منتفع از حمايت هاي ديپلماتيك و سياسي تركيه، تلاش مي‌كرد به موازات فاصله گرفتن مواضع آنكارا از واشنگتن و تل آويو به جايگاه بين‌المللي و منطقه‌اي تركيه اعتبار تزريق كند، اما حالا پس از گذشت كمتر از 2 سال اوضاع كاملاً فرق كرده است و اين بار تهران به جاي اسلامبول، شهرهايي چون بغداد و پكن را مناسب گردهمايي خود با گروه 1+5 بر سر موضوع هسته‌اي مي‌داند.

دليل اين مسأله نيز مشخص است، نمي‌شود دولت آنكارا بطور همزمان هم ميزبان نشست گروه موسوم به دوستان سوريه باشد و چند هفته ديگر ميزبان نشستي باشد كه درصورت انجام توافق در آن يكي از بزرگترين موفقيت هاي عرصه ديپلماسي بين‌المللي به نام ميزبان رقم مي‌خورد و اين درحاليست كه كشور ميزبان، طرف اصلي گفتگوهاي هسته‌اي يعني ايران بر سر موضوعاتي چون اوضاع داخلي سوريه به شدت زاويه پيدا كرده است.

از نظر تهران مادامي كه دولت آنكارا مواضع خود در قبال سوريه را اصلاح نكند، نمي‌تواند انتظار روابط گرم و دوستانه با ايران را داشته باشد، چه آنكه دولت سوريه نزديك‌ترين متحد بين‌المللي جمهوري اسلامي محسوب مي‌شود و پنجه كشيدن به روي حاكميت دمشق در واقع تضعيف جايگاه و موقعيت منطقه‌اي جمهوري اسلامي ايران تلقي مي‌شود.

در همين حال ابتكار تهران در پيشنهاد دادن بغداد به عنوان محل جديد مذاكرات، مقامات 1+5 را در وضعيت غير منتظره‌اي قرار داد.

از سويي آنها خود را حامي و هم پيمان عراق معرفي مي‌كنند و از سوي ديگر تمايلي به مطرح شدن عراق شيعي به عنوان يك بازيگر مطرح در پرونده هسته‌اي ايران ندارند.

پيشنهاد ميزباني عراق تاكنون توسط كشورهاي 1+5 مورد توجه قرار نگرفته است چرا كه آنها مي‌دانند پس از برگزاري نشست موفقيت آميز اتحاديه عرب، برگزاري مذاكرات ايران و 1+5 در بغداد، وزن و جايگاه بين المللي عراق را كه يكي از مهم‌ترين متحدان ايران است به شدت افزايش خواهد داد و از همين رو تمايل ندارند كشوري با اكثريت شيعه به بازيگر مهم منطقه تبديل شود.

* لفاظي اردوغان عليه ايران

نخست وزير تركيه در واكنش به اخبار پيرامون احتمال برگزاري نشست ايران با گروه موسوم به پنج بعلاوه يك در بغداد و يا دمشق گفت در صورت برگزاري نشست در استلامبول برنده اين امر ايران خواهد بود.

اردوغان با طرح موضوع احتمال برگزاري مذاكرات آتي ايران با گروه موسوم به پنج بعلاوه يك به جاي اسلامبول در بغداد و يا دمشق اظهار داشت: تركيه به دنبال كسب پرستيژ از اين قضيه نيست، اما اگر اين نشست در اسلامبول برگزار شود، برنده اين امر ايران خواهد بود، چونكه تركيه موضعي متكي به برخورد عادلانه با اين مسئله از خود نشان خواهد داد، ولي برگزاري آن در دمشق يا بغداد همانند آب در هاون كوبيدن است.
 

وي در ادامه بدون اشاره به نام ايران گفت: اين كار يعني اينكه اين امر محقق نشود، چونكه مي‌دانند كه طرف مقابل به دمشق و يا بغداد نخواهد آمد. بايد با صداقت بود. كما اينكه به دليل نداشتن صداقت همواره در دنيا اعتبار خود را از دست مي‌دهند. اين، زبان ديپلماسي نيست، زبان ديگري است، اين هم برازنده من نيست.
 

تعیین مکان مذاکرات ایران و 1+5 تا آخر امروز

در حالی که طی روزهای گذشته گمانه زنی‌های رسانه‌ای زیادی درباره مکان احتمالی مذاکرات ایران و 1+5 انجام شده و مذاکرات مفصلی هم بین دیپلمات‌ها در این مورد صورت گرفته است، به نظر می‌رسد این موضوع امروز مورد جمع بندی نهایی قرار خواهد گرفت.

برخی کارشناسان مطلع در تهران می‌گویند با توجه به زمان کم باقی مانده تا روز 26 فروردین (زمان توافق شده برای مذاکرات) و ضرورت آمادگی میزبان برای انجام مواردی همچون آمادگی کشور میزبان، رعایت پروتکل‌های دیپلماتیک، هماهنگی‌های امنیتی و همچنین تشریفات صدور ویزا، مکان مذاکرات باید هر چه زودتر نهایی شود و زمان زیادی برای این کار وجود ندارد.

برخی طرف ها از جمله روسیه و چین هم خواستار آن شده‌اند که ایران و 1+5 درباره مکان مذاکرات منعطف‌تر باشند.

ایران چند ماه پیش پکن را به عنوان گزینه برگزاری مذکرات معرفی کرد اما 1+5 این موضوع را نپذیرفت. سپس ترکیه خود را کاندیدای میزبانی مذاکرات کرد. ایران در حالی که گزینه استانبول را رد نمی‌کرد، هفته گذشته با اعزام هیئتی به بغداد، اعلام کرد عراق را گزینه اول برای میزبانی مذاکرات می‌داند.

اطلاعات موجود نشان می‌دهد با وجود فعالیت جدی مقام‌های عراقی اعضای گروه 1+5 به شدت با برگزاری مذاکرات در عراق مخالفت کرده و خواستار برگزاری گفت‌وگوها در اروپا یا استانبول هستند.

ایران روز پنجشنبه گذشته درخواست اشتون برای انجام مذاکرات در یکی از 3 کشور نروژ، سوئیس و اتریش را هم نپذیرفت.

آخرین گزارش‌ها نشان می‌دهد گزینه‌های بغداد و استانبول هنوز روی میز قرار دارد و مکان (یا مکان‌های) مذاکرات –که احتمالاً سلسله وار و به هم پیوسته خواهد بود- امروز و پس از گفت‌وگوهای علی باقری و خانم اشمیت (دستیار اشتون) نهایی خواهد شد.

دیپلمات‌ها می‌گویند احتمال توافق درباره برگزاری مذاکرات در یک شهر اروپایی بسیار ضعیف است.

آنچه مسلم است تغییر در نظر و رویکرد تهران نسبت به مکان برگزاری مذاکرات هسته‌ای از استانبول به بغداد می‌تواند ارتباطی مستقیم یا غیرمستقیم به سفر نخست‌وزیر ترکیه به تهران داشته باشد و به نوعی اختلاف نظرات تهران و آنکارا بر سر تحولات سوریه عاملی شده است تا جمهوری اسلامی ایران کشور دیگری را به عنوان میزبان مذاکرات پیشنهاد دهد.

عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز بغداد، ‌هند، سوریه و لبنان را مکان‌های پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران برای مذاکره با گروه 1+5 عنوان کرد.
 

در عین حال دیپلمات‌ها تاکید دارند که شنبه 26 فروردین (15 مارس) به عنوان زمان نهایی مذاکرات میان تهران و بروکسل مورد توافق قرار گرفته است.

آخرین دور مذاکرات ایران و گروه 1+5 حدود 14 ماه پیش در استانبول ترکیه برگزار شد اما این گفت‌وگوها به دلیل اختلافات دو طرف درباره موضوعات مورد بحث بدون نتیجه به پایان رسید