به گزارش باشگاه خبری فارس «توانا»، سرانجام با گذشت حدود ۵ سال از آغاز تدوین «سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش»، ماه گذشته این سند به تصویب صحن علنی شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید و قرار است امروز در مراسمی با حضور رئیس جمهور و صاحبنظران عرصه تعلیم و تربیت، رونمایی شده و به طور رسمی ابلاغ شود تا مقدمه ای برای درمان دردهای مُزمن و قدیمی نظام آموزش و پرورش کشورمان باشد.

حالا دیگر همه نگاه ها به سمت و سوی آموزش و پرورش و متولیان آن در حال و آینده است که با آماده شدن قانون اساسی نظام تعلیم و تربیت، تا چه میزان از اقدامات سلیقه ای و مقطعی در هدایت این کشتی پرهیز کرده و مبتنی بر یک «نقشه راه»، به تربیت نسل آینده اهتمام می کنند.

سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش که تاکنون در ادبیات رسانه ها به «سند ملی آموزش و پرورش» معروف شده بود، حاوی دو بخش «مبانی نظری» و «برنامه های عملی و اجرایی» است که بر این اساس مبانی نظری، شامل سه بخش «فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی، فلسفه تربیت رسمی و عمومی نظام جمهوری اسلامی و رهنامه تربیت» است و برنامه های عملی و اجرایی نیز با عنوان «سند تحول راهبردی نظام آموزش و پرورش» در بخش دوم این بسته قرار گرفته است.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به مهمترین ویژگی های این سند، تدوین آن را پاسخ مثبت آموزش و پرورش به ندای رهبر معظم انقلاب برای ایجاد «تحول بنیادین» می داند و درباره صلاحیت دست اندرکاران آن نیز به مخاطبان اطمینان می دهد.

مهدی نوید ادهم، دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در گفت وگو با خبرنگار اجتماعی باشگاه خبری فارس «توانا» با اشاره به رونمایی از سند تحول بنیادین نظام آموزش و پرورش در مراسم امروز با حضور رئیس جمهور، اظهار داشت: این سند به عنوان مبنای «تحول بنیادین» در آموزش و پرورش پیش از این، به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش به عنوان عالی ترین مرجع سیاستگذاری در این وزارتخانه و نیز شورای عالی انقلاب فرهنگی رسیده است.

وی با اشاره به ویژگی های سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که آن را نسبت به اسناد قبلی متمایز می کند، گفت: نخستین ویژگی این سند این است که در آن «تحول» به صورت همه جانبه مدنظر قرار گرفته و تمام مؤلفه های پیدا و پنهان نظام آموزش و پرورش به طور کامل دیده شده است.

نوید ادهم در توضیح این ویژگی افزود: اگر در اسناد گذشته تنها نسبت به مؤلفه هایی مانند «کتاب های درسی» یا «تربیت معلم» پرداخته شده است، اما در این سند با یک نگاه جامع و کلان به تمام مسائل آموزش و پرورش از جمله «منابع مالی، روش ها، ساختارها، زمان و برنامه های آموزشی» و مواردی از این قبیل پرداخته شده است و ما نیز معتقدیم که تحول در آموزش و پرورش با تغییر در تمام این عناصر ایجاد می شود.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به ویژگی دوم سند تحول بنیادین آموزش و پرورش تصریح کرد: این سند با یک «روش و نظام علمی» تدوین شده و علاوه بر آن، در تدوین آن «نگاه آینده پژوهانه» نیز لحاظ شده است تا ناظر به یک آموزش و پرورش مطلوب باشد.

وفاداری دست اندرکاران بزرگترین سند آموزش و پرورش نسبت به مبانی دینی

وی، سومین ویژگی سند ملی آموزش و پرورش را «مبتنی بودن بر مبانی دینی و آموزه های وحیانی» خواند و اظهار داشت: برای نخستین بار در تاریخ آموزش و پرورش قبل و بعد از انقلاب اسلامی، فلسفه تعلیم و تربیت اسلامی تدوین و تصویب شده است و در این جریان تولیدکنندگان، ناظران و تصویب کنندگان سند همگی نسبت به رعایت مبانی اصیل تفکر اسلامی در این سند اهتمام و دغدغه و پایبندی داشته اند.

نوید ادهم عنوان کرد: به عنوان مثال، می توان به ناظر علمی این پروژه اشاره کرد که حجت الاسلام علیرضا أعرافی است؛ ایشان به عنوان یکی از مجتهدان برجسته حوزه علمیه قم، تنها صاحبنظری است که از سالیان گذشته تاکنون فقه التربیهٔ تدریس می کند.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش ادامه داد: علاوه بر این، در شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز رؤسای سه قوه و منتخبان رهبری این سند را خوانده و تأیید کرده اند، بنابراین می توان به مخاطبان اطمینان داد که دست اندرکاران این سند نسبت به مبانی دینی وفادار بوده اند.

محوریت "حیات طیّبه" در تدوین سند/ استخراج ویژگی های حیات طیبه از آثار امام و رهبری

وی تصریح کرد: یکی از محورهای بسیار اساسی در تدوین مبانی فلسفی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که نقطه مرکزی آن قلمداد می شود، موضوع «حیات طیبه» است که به عنوان یک کلید واژه ۱۰۰ درصد قرآنی محور سند قرار گرفته است.

نوید ادهم گفت: براساس این کلید واژه، رسالت آموزش و پرورش تنها آموزش و تربیت نیست؛ بلکه تعلیم و تربیتی است که معبری برای تحقق حیات طیبه برای دانش آموزان ایجاد کند؛ این نوع از حیات هم شامل زندگی پاک دنیوی و هم زندگی اخروی است.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش با اشاره به منابع مورد استفاده برای تدوین و استخراج ویژگی های حیات طیبه اظهار داشت: تفسیر المیزان مرحوم علامه طباطبایی، مبانی تفکر حضرت امام (ره) و مقام معظم رهبری، کتاب «حیات معقول» مرحوم علامه جعفری و آثار استاد شهید آیت الله مطهری از جمله منابعی بوده است که با مراجعه به آنها ویژگی های حیات طیبه استخراج شده است.

ردیابی مبانی نظری سند تحول آموزش و پرورش تا میدان اجرا

نوید ادهم در ادامه، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را مبتنی بر تلاش ها و سیر تکاملی اسناد قبلی مرتبط با آموزش و پرورش خواند و تأکید کرد: از جمله مهمترین ویژگی های سند مذکور این است که مبانی نظری آن تا میدان اجرا ردیابی شده است.

وی در توضیح این ویژگی اظهار داشت: در اسناد گذشته تجلی مبانی فلسفی در میدان عمل کمتر دیده می شد، اما برای نخستین بار در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش مجموعه ای با عنوان «رهنامه تعلیم و تربیت» تولید شده است که دربرگیرنده دلالت های نظری سند در حوزه عمل است؛ یعنی تجلی مبانی نظری سند بر حوزه هایی مانند مدیریت، برنامه ریزی، روش ها، تجهیزات و فناوری های آموزشی ملاحظه شده است.

نوید ادهم اضافه کرد: در این رابطه به عنوان مثال، به این نکته پرداخته شده است که مدیریت آموزشی باید با مدیریت های موجود تفاوت های ماهوی داشته باشد و الگوی مدیران آموزشی باید پیامبر اکرم (ص) و اهل بیت (ع) و سیره مدیریتی آنها باشد که البته در این رابطه ویژگی های مدیریتی معصومین مانند صبوری، نظم و اراده قوی قابل احصاء و بررسی است.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش در پایان با تبریک به جامعه فرهنگیان و خانواده آموزش و پرورش به مناسبت رونمایی از سند تحول بنیادین، تأکید کرد: تدوین این سند در واقع پاسخ به ندای مقام معظم رهبری برای ایجاد تحول بنیادین در آموزش و پرورش بوده است، چراکه این سند مبنای «تحول بنیادین» در نظام تعلیم و تربیت است.