آنچه معمولاً واژه «مسافر» در ذهن تداعی می کند، شخصی است که از راهی دور و دراز آمده یا به راهی دور می رود و دوردست هاست که همواره جذابیت های خاص خود را دارد برای سفر. اما برای هر قاعده ای استثنایی هست. سرزمین ایران با ۱۱ اقلیم۱ از ۱۳ اقلیم شناخته شده جهان، استثنای این قاعده است. در جای جای این سرزمین می توان با طی مسیری کوتاه به دوردست ها سفر کرد. «قصر بهرام» یا «کاروانسرای شاه عباسی» حدود ۵۰ کیلومتری جنوب شرق تهران است. در دیدار این قصر می توان از مبداء تهران در یک روز به ۴۰۰ سال پیش سفر کرد و در همان روز به تهران امروز بازگشت. این قصر با قدمتی حدود چهار سده در دل پارک ملی کویر۲ و در غرب و شمال غرب کویر مرکزی واقع شده است. این ناحیه در محدوده استان های تهران، قم، سمنان و اصفهان قرار گرفته و محدوده آن در شرق، کویر مرکزی ایران، در غرب دریاچه نمک و قم رود و در شمال قشلاق گرمسار است.

پارک ملی کویر اقلیمی خشک و بیابانی دارد و میزان بارندگی متوسط سالانه آن که تنها از آبان ماه تا اردیبهشت ماه می بارد ۱۵۰ میلی متر است و گرمای شدید و هوای خشک از ابتدای خرداد تا پایان مهرماه حاکم بر این ناحیه است. با این حال، پارک ملی کویر که بسان جزیره ای است محصور میان دریاچه نمک، کویر ریک، کویر مرکزی و کویر گرمسار زیستگاه حیواناتی است همچون کل و بز، قوچ و میش وحشی، گربه شنی و یوزپلنگ ایرانی. این زیستگاه کم نظیر جهانی از سال ۱۳۵۵ به عنوان پارک ملی اعلام شده است. پارک ملی کویر، تنها پارک ملی در ایران است که به گفته سازمان محیط زیست در آن هیچ گونه سکونتگاه انسانی، معدنی و پروانه چرای دام وجود ندارد.

پارک ملی کویر در گذشته یکی از بهترین زیستگاه های گورخر ایرانی بود ولی اکنون نسل آن از میان رفته و از اوایل دهه هیچ گورخری در این منطقه مشاهده نشده است. یوزپلنگ آسیایی دیگر حیوانی است که نسل آن در این منطقه با خطر جدی روبه روست. سال گذشته دوربین های تله ای پروژه حفاظت از یوز در دو نوبت هشت قطعه عکس از تنها سه یوز در این منطقه ثبت کردند.

در دل این پارک کویری قصر بهرام، این کاروانسرای مربع شکل متعلق به عهد صفوی است که از دیوارهای بلند با چهار برج دایره ای شکل در چهار گوشه تشکیل شده است. این کاروانسرا به دستور شاه عباس صفوی و بر سه راهی اصفهان، خراسان و مازندران بنا شده است و در مسیر باستانی «راه ابریشم» واقع است. قصر بهرام از سنگ ساخته شده و دارای چهار ایوان و ۲۴ حجره است. شترخوان ها یا اصطبل های این کاروانسرا پشت اتاق ها ساخته شده اند.

این کاروانسرای کهن محل بسیار مناسب اتراق گردشگران پارک ملی کویر است و شب هنگام آسمان پرستاره آن (اگر خیلی بدشانس نباشید و در شب اقامت خود با آسمان ابری مواجه نشوید) بی نظیر است. در این کاروانسرا شب هنگام جز چراغ و شمعی که در آن روشن است و صدای موتور برقی که در ۵۰متری بیرون آن قرار دارد نه صدایی می شنوید و نه نوری می بینید که دست ساخته بشر و آزاردهنده باشد. با گذر اندکی از شب مسوول کاروانسرا موتور برق را خاموش می کند که حاصل اش خاموشی است و سکوتی بی نظیر.

از دیگر ویژگی های این قصر و اقامتگاه شاهی عهد صفوی، تامین آب مورد نیاز آن است که توسط آبراهی سنگی از هفت کیلومتری آن از چشمه سیاه به کاروانسرا منتقل می شده است. در همین فاصله از کاروانسرا و در جنوب شرق آن سیاه کوه با ۱۸۶۵ متر ارتفاع واقع است که معمولاً کوهنوردان بازدیدکننده از کاروانسرا دست از صعود به این قله کوتاه اما کویری و خاص برنمی دارند و صعود به آن را مثل دیدن کاروانسرا حتماً به جا می آورند.

در پنج کیلومتری جنوب قصر بهرام بقایای کاروانسرای کاهگلی و آجری عین الرشید هم میراث تاریخی و فرهنگی دیدنی این منطقه است. مناسب ترین راه ورود به این ناحیه از طریق راه آسفالته ورامین پیشواست که تا یک کیلومتری ایستگاه راه آهن ابردژ ادامه دارد. پس از آن از طریق راه شنی قلعه بلند، عسگرآباد و حصارگلی به پاسگاه محیط بانی مبارکیه می رسید. از محیط بانی تا قصر هم جاده ای خاکی کشیده شده که بیش از ۳۰ کیلومتر است. یعنی تقریباً از ورامین تا قصر با خودرو سواری معمولی حدود دو تا دو و نیم ساعت راه است.

راه های دیگری هم برای ورود به منطقه وجود دارد که عبور از آنها بدون راهنما کاری خطرناک است. گم شدن و ماندن در منطقه ای کویری که تقریباً کسی یا چیزی از آن گذر نمی کند تا مرگ فاصله چندانی ندارد.

نکته دیگری که نباید فراموش کرد اخذ مجوز از سازمان حفاظت از محیط زیست استان تهران برای ورود به این پارک ملی است. حداقل ۱۰ روز پیش از برنامه سفرتان به محیط زیست مراجعه کنید. اجرای این برنامه در گروه هایی با نفرات زیاد و شلوغ بخشی از لطف آن را از بین می برد و دیگر اینکه به هیچ عنوان از ظرف و ظروف یک بار مصرف استفاده نکنید و زباله تجزیه ناپذیر در منطقه از خود باقی نگذارید. حتماً لباس گرم و کیسه خواب و... همراه داشته باشید و طبیعی است که در گردش روزانه به کلاه آفتاب گیر و عینک احتیاج دارید. زمان مناسب اجرای برنامه از آبان ماه تا اوایل اردیبهشت ماه است. از آفتاب گرم بهاری که بگذریم در تمام این بازه زمانی شب هایی سرد و در زمستان بسیار سرد در انتظارتان است. اگر برای دیدن آسمان بی نظیر کویر هم حساب ویژه ای باز کرده اید توجه به تقویم قمری و البته اطلاعیه های سازمان هواشناسی را فراموش نکنید. هرچند روزهای پایانی و آغازین ماه های قمری که مهتاب در آسمان نیست، دیدن گنبد مینای کویر بسیار دلرباست اما هنگام بدر کامل هم در کویر بودن و قدم زدن شبانه لطف خود را دارد.

سفری دوروزه در یک آخر هفته به پارک ملی کویر و اقامت و شب مانی در قصر بهرام، آرامش و خاطره به یادماندنی و فراموش نشدنی باقی خواهد گذاشت به شرطی که مراقب باشید به طبیعت حساس این ناحیه آسیب نرسانید و با مشورت و راهنمایی افراد باتجربه در زمینه طبیعت گردی، خطری برای طبیعت و خودتان ایجاد نکنید.